पंगल
नजरराम महर्जन “पांगामि”
ने.सं. १०९१ लय् सितु ४२ ल्याखय् पिदंगु जिगु न्हापांगु बाखं । सितु पौलय् गथे छापय् जुयाच्वन । अथे हे थन टाइप यानागु जुल । न्हापा प्रेमवहादुर कसाजुं विसर्ग मतयेगु अभियान न्हयाका दीगु । उकिं थ्व बाखनय् गनं नं बिसर्ग मदु )
कुभावना दुपिं, अशिक्षित, धेबायात हे संसार खनीपिं सरोजया मां, अबुया स्वयेबले वया म्ह्याय् खथाय् ज्यूथाय् लाइन धका छ्वखँ वात धैगु मतिइ तया यम्हसें यग्गु धासां “हुँ” धका लोययागु वास्ता मयासे सरोजया इहिपा छम्ह साहुया काय् लिसे यानाबिल । सरोजं थ्व खँ फुक्क स्यू, तर वं मांअबुया बिरुद्धय् छुं नोवाये मफु, नोवायेगु अधिकार दया नं साहस मदया च्वन । रूढीवादी समाजय् मांअबुं धागु खँय् विद्रोह यायेगु हे छगू महा पाप खः, थ्व सरोजया मर्ति ।
सरोज झिंच्यादँ दुबले मचा बुल । आ वया मचा निदँ दत व नीदँ दत । सरोज तचोकं बांला । वयागु बालाबाला चिंगु मिखा व हाकुस च्वंगु मिखा फुसि अले स्वालुसे त्वीसे च्वंगु ख्वा, ख्वालय् जवय् पाखे च्वंगु तीचां हे वयागु सौन्दर्यया बयान या । हाकुसे कुलचा कुलचा चिंगु ताहाकगु सँ, पोष्ट चिंगु ज्यू नं झन हे सौन्दर्य क्यं । वयागु व शरीर खना आकर्षण मज्वीम्ह युवक सु दै ? व गनं वने मज्यू, वयात सकसिनं पुलुपुलुं जक स्वया च्वनीगु । भात धैगु हे मसिवं वयागु इहिपा जुल । यौवन धैगु छु धका बिचा याये मलावं मचा दत । आ वं यौवनया महत्व थुयावल, कला भात धैगु सिया वल । तर अपशोच, छु याये ? आ वया भात मन्त । वयागु अजगु सौन्दर्य, रुप, लावण्य दक्को सितिं वना च्वन । वं अजगु रुप, लावण्य दया नं लाटां केरा स्वये थें पुलुपुलु जक स्वया च्वने माल ।
अजगु रुप दयेक नं सरोजयात सुनानं जीवन पासा दयेके धाये फुगु मखु । दयेके धासां हे नं तबि सरोज मानय् ज्वीमखु ।् छायधासा वया न्ह्योने न्ह्याबलें समाज, परिवार अले काय्मचा दु । व गनं पय्न वंसां काय्मचा गन तया वनेगु ? थम्हं वाना वनेबले व मचाया छु गति ज्वी धैगु विचारं सरोजयात खिपतं ची थें चिनातल ।
थ्व माथंमवंगु रूढीबादी समाज । मिजंतय्सं कला सीसां मेम्ह हयेदु, कला सित हल धाइगु । तर भात सीम्ह मिसामचा तचोकं ग्यानापु । वयात भात सीम्ह मिसा धकाः हेला याइगु । उकिं समाजया लागी सरोज छम्ह ग्यानापुम्ह न्यायेयोम्ह ताहा जुया च्वन । सुनां वयात थी व मनूया समाजय् मू मदै । वयात समाजं हेला याई । अय् जुया वयागु रूप, लावण्य न्ह्याक्को दसां उकिया महत्व मदै च्वन । वयात वया भातं समाज रूपी जेलय् तया तालं ग्वया कुना वने धुंकल । आ व थ्व जुनिं पिहाँ वयेफै मखुत । पिहाँ हे वसां तचोकं संघर्ष यायेमाली तिनि । व पिहाँ वयेत बिद्रोही जुया बिद्रोह याना थ्व समाजया रूढीवादी मदयेक बिजय यायेमानि ।
वया थछेँय् वनीबले जोलिंजो पासापिनि हर्ष याना भातयात मचा ज्वंका ल्यू ल्यू तया ख्या यायां वैगु खनीबले वया मिखां ख्वबिया खुसिया न्ह्याइगु । तर छु याये, व विवश । वं छुं याये मफु । थछेँय् मांबौनं धया च्वनी— “न्ह्याग्गु जूसां म्वाल मइँ, आ छु याये ? छंगु कर्मय् च्वया हगु हे अथे, न्ह्याग्गुसां सहयानां मां, अबुयागु इज्जत तया च्वं । मेथाय् वनेगु मतिइ तयेमते ।” हानं पिने वया पासापिसं धाइगु— “इलय् वगु जोवन इलय् हे ज्यालगय् यायेमा, हानं लिपा लिहाँ वइ मखु ।” सरोज दोधारे लाइगु । मां, बौया खँ न्यने ला, पासापिनिगु खँ न्यने ला ।
छन्हु सरोजया वस हिया वस पाना छेँ वल । लिपते वस दुकावंबले वया किजाभतयागु पाइन्ट छग मदु । अले वया हंसं थाय् तोतल । वयागु म्हं फिरिरिरिं खाना वल । अले वयात लुमना वल पेन्हुजालय् हिती ल कावंबले चायागु घ हिती चुलुया दया घ तज्यागु अले वया माजुं बो ब्यूगु ।
छुं छकूचा द्वंके ज्यूगु मखु लाखय् खाना बो बीगु । उकिं पाइन्छ खंला धका छा मछाया ल्याच मयासे त्वालय् सकसिकें न्यं जुल । तर सुनानं खं धका लिस मब्यू । अले व निराश जुया छेँ लिहां वल । व खँ वया माजुं सिया वयात बो बिल— कुलंगार मिसा, जिमिगु कुलयात नास यावम्ह, वगु स्वदँ मदुवं भातयागु छ्यं न्हिल, आ किजाभतयात नं पचिं नांगा याना पितिना छ्वयेत, जिमित फोगीं यायेत ग्वसा ग्वया जूगु ज्वी का मखु ला ? अल्छिन मिसा, थ्व मिसा छम्ह दुहां वसेंनिसें जिगु छेँ न्ह्याबलें ल्वापु, पिहां हुँ थ्व छें ।”
सरोजया मिखां ख्वबिया खुसिबा न्ह्यात । तर छु याये, व विवश, वं छुं धाये मज्यू । वयागु दुःख न्यनीपिं, वयात ग्वाहालि बीपिं, वयागु भूल ख मखु धका ल्यया बीपिं अनु सुं मदु । व छम्ह निस्सहाय मिसा जुया अस्तित्व मदयेका च्वन ।
बन्ही बेलि याना च्वंबले नं वयात अथे हे बो बिल । अले व निस्सहाय मिसा विवश जुया मिखां ख्वबि सो सो वयेका ख्वबि लिसे जा नल । बेलि याना कुहाँ वया थःगु कोठाय् वन । वं थ भातयागु अंगलय् खायातगु किपा कया छको स्वल । वया मन खुलुलुलु मिना ख्वये मास्ते वल । “आ थ्व छेँय् च्वनेगु द्यो मदुगु देगलय् थें धका सरोजं बिचा यात । तर हिन्दू नारीया सतित्व भातया नामय् छेँय् च्वनेगु । थ्व हे छगू अन्धविश्वासया चिं खः । मनू छको जन्म जुया छुं हे थगु इच्छा पूरा मजुल धासा व मनू जुया जन्म कयागुया छु सार ? न्हियान्हिथं ख्वबि व जा नया च्वनेगु स्वया बरु सिना वंसा हे बेशजु” धैगु मतिइ तया द्यन ।
सरोजया चान्हसिया झिंनिता इलय् न्ह्यलं चाल । व चा आमैया चा । उकिं पिने तचोकं ख्यूंसे च्वं । व चा आमैया चा । उकिं पिने तचोकं ख्यूंसे च्वं । छुं हे खने मदु । उकिं वं बिचा यात— “जिं थ्व छेँ त्वतेगु जूसा ई ला आ हे ठिक्क जू थें च्वं । थनं दक्षिण पाखे च्वंगु तजागु त¥हं पुखू दु । थ्व पुखुली नागत यक्को दु, तचोकं तजा धका झीगु इतिहासं क्यना च्वंगु दु । अन कुहां वनेबले ला अथें हे याउँक सिना वनी ।” थजगु बिचा याना वं थगु सन्दू चायेका इहिपा याना हबलेयागु नाइलन सारी, कस्मिराया लं अले ह्याउँगु सीपु दुगु दोसला गां न्यल । तिसां बांलाक तिया न्हायकनय् स्वया सँ छ्यन अले बांलाकेत सिन्चा छाल । तर वं न्हाय्कनय् स्वया च्वँच्वं अंगलय् खायातगु वया भातयागु किपा खन । व होसय् वल । “हिईईई छे ?” धकाः मू हाला हानं बिचा यात— जि भात सी धुंकूम्ह विधवा मिसा । विधवा समाजया लागी न्यायेयोम्ह ताहा” सरोज चिल्लाय्दना हाल— “जिगु सिन्चा अबले हे ह्वी धुंकल । आ जिं थ्व जुनी सिन्चा तये मजिल ।” थगु पहिरन खना “ओहो थ्व जिं छु यात, थ्व जिं छु यात, महा पाप” धकाः चिल्लाय् दना हाला ब्वाँय् वना झ्याया सिलमय् छ्यं हाक वन । छ्यनं हि ब्वाग्ला ब्वाग्ला वल । वं छ्यं हाकु हाकुं सिना वनेगु इच्छा यात । तर उगु इलय् मचा दना चिल्लाय् दना ख्वल । मचा ख्वगु स ताल । सरोजया छ्यनं हि वया च्वन, तर वं थगु इच्छा पूरा याये मफुत ।
No comments:
Post a Comment