राजनीतिइ हावी जुयाच्वंपिं खुम्ह नेता
श्रीकृष्ण महर्जन
तःन्हु न्ह्यवंनिसें नेपाःया राजनीतिइ खुम्ह नेतातय्गु तसकं चर्चा जुयाच्वंगु दु । एमालेया अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, एमालेया वरिष्ठ नेता माधव कुमार नेपाल, माओवादी केन्द्रया अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, नेपाली कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवा, जनता समाजवादी पार्टीया निम्ह अध्यक्ष उपेन्द्र यादव व महन्थ ठाकुर नेपाःया राजनीतिइ खेलाडीया रुपय् खने दयाच्वंपिं नेतात खः ।
खुम्ह नेतातय्सं हे नेपाःया राजनीतिइ आःया अवस्था ब्वलंकूगु खःसा कन्हय्या दिनय् नं उमिगु तःधंगु भूमिका दइ । निक्वः तक प्रतिनिधिसभा विघटन यानादीम्ह एमालेया अध्यक्ष केपी शर्मा ओली थ्व इलय् भचा ध्याकुनय् लाइगु अवस्था खनेदुसां वय्कःया म्हिगःनिसेंया शैलीयात स्वल धाःसा सुम्क धाःसा च्वनीम्ह वा लिचिला वनीम्ह खनेमदु ।
थःगु अडानयात कायम हे यानाच्वनादीम्ह वय्कः आः प्रतिपक्षया नेताया भूमिका म्हितेत बाध्य जुयादीगु दु । वय्कलं न्हापा लिपा नं थःगु पक्षय् वइगु जूसा सहलह ब्याकेगु मखुसा बैठकय् तकं सहभागी मजुइगु कथंया व्यवहार यानादीगुयात हाकनं निरन्तरता बिइगु सम्भावना दु ।
प्रधानमन्त्रीइ शेरबहादुर देउवा नियुक्ति जुयादी धुंकाः सपथ ग्रहणया ज्याझ्वलय् तकं वय्कः सहभागी जुयामदीगु धयागु कन्हय्या दिनय् वर्तमान सरकारयात ज्यामछिंक न्ह्याःवनीगुया संकेत
खः । उलि जक मखु ओलीया प्रिय कार्यकर्ता धकाः नालातःम्ह महेश बस्नेतं ला न्हापा विघटन याये धुंकूगु एमालेया युथ फार्स तकं हाकनं म्वाकाः आः याकनं हे येँय् द्वलंद्वःम्ह कार्यकर्ताया मार्चपास यायेगु धकाः ग्वसाः ग्वयादीगु धइगु छगू कथं सतकय् मदिक्क हे न्ह्याः वनेगु योजना सहित आः एमाले वनीगु खनेदु ।
थुगुसी केपी ओलीं बिचाः याःगुसिबें फरक जुइक एमालेया सांसदत संसदय् विभाजित जुल । शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्रीइ नियुक्ति जुयादी धुंकाः विश्वासया मत कयादीगु इलय् एमालेया वरिष्ठ नेता माधव कुमार नेपाल पक्षया छुं छुं नेतातय्सं जक विश्वासया पक्षय् मतदान यानादी धकाः वय्कलं तायेकादीगु खः । उकिं विश्वासया मत काःगु दिनय् हे वय्कलं देउवाया पक्षय् मतदान यानादीपिं सांसदत एमालेया सदस्य जुइमखु धकाः स्थायी समिति बैठकं तकं निर्णय याकादीगु खः । तर संसदय् धाःसा मेगु हे रुप खने दत । ओलीं थःगु पक्षय् दु धयातःपिं नेतात तकं नेपालया क्याम्पय् वनाः देउवायात विश्वासया मत बियाबिल । तर माधव पक्षय् दुपिं छुं सांसदत धाःसा मतदान हे मयासे तटस्थ च्वनाबिल । छम्ह सांसदं ला सांसद पदं तकं राजीनामा बियादिल । थुगु ल्याखं स्वल धाःसा एमालेया सांसदत थुगुसी प्यंगू खेमाय् विभाजित जूगु खनेदत । अध्यक्ष ओलीं थथे जुइ धकाः बिचाः गबलें यानादीगु खइमखु जुइमाः । उकिं थुगुसी प्रधानमन्त्री देउवां विश्वासया मत काःगु ज्यां एमालेया नितिं तःधंगु धक्का जूगु दुसा ओलीयात पाठ नं स्यना बिउगु दु ।
एमालेया वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाल थःगु अडान मदुम्ह अले व्यवस्थापकीय नेता धकाः पार्टी दुने आलोचना जुइगु जुया वयाच्वंगु खः । तर थुगुसी धाःसा वय्कलं तःधंगु हे अडान कयादीगु दु । वय्कलं संसद विघटनया विरोधनिसें देउवायात प्रधानमन्त्री यायेगु तकया ज्याखँय् कयादीगु अडान स्वल धाःसा आः तकया दुने वय्कलं थःगु जीवनय् हे दकलय् तःधंगु अडान कयादीगु खनेदु । माधव नेपाल सहमति मजूगु जूसा न त देउवा हे प्रधानमन्त्री जुइ ? न त संसद हे निक्वः तक पुनस्र्थापना जुइ । थुकी मू भूमिका म्हितादीम्ह अले तःधंगु हाथ्याया सामाना यानादीम्ह नेतातया रुपय् माधव नेपाल स्थापित जूगु दु । वय्कःया राजनीतिक एजेण्डा त्याःगु दु । थुकियात प्रधानमन्त्री देउवां तकं नेता नेपालया असाधारण दु धकाः धायेत बाध्य जूगु दु ।
नेपाली कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवा न्याक्वःखुसि प्रधानमन्त्री जुयादीगु दु । आः तक म्वानाच्वंपिं नेतात मध्ये दकलय् अप्वः प्रधामन्त्री जुयादीम्ह देउवां थुगुसी धाःसा प्रधानमन्त्री जुइगु म्हगस मखंगु अवस्थाय् नं प्रधानमनत्री जुइखंगु दु । प्रतिनिधिसभाया चुनावं कांग्रेसयात जनतां प्रतिपक्षया जिम्मेवारी ब्यूगु खः तर संसद विघटनया घटनानिसें नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) विभाजन तकया अवस्था अले थीथी कारणं यानाः देउवा हाकनं प्रधानमन्त्री जुयादीगु दु । उकिं थ्व छगू कथं वय्कःयात राजनीति याना फ्वसाया रुपय् प्रधानमन्त्री जुइगु ह्वःताः वःगु थें जूगु दु । तर थुगुसी वय्कःयात समर्थन वःगु स्वल धाःसा तःधंगु जिम्मेवारी नं खनेदु ।
म्हिगः जनयुद्ध याःगु माओवादी, मधेस विद्रोह याःगु जनता समाजवादी पार्टी, शान्ति सम्झौताय् महत्वपूर्ण भूमिका म्हितादीम्ह मधाव कुमार नेपालया समर्थन दुगु, अले थ्यंमथ्यं दुई तिहाई बहुमत सांसदतय्सं समर्थन याःगु धइगु छगू तःधंगु अवसर खः । न्हापा लिपा प्रधानमन्त्री जुयादीगु इलय् गुलि ज्या याये मफुत जुइफु तर थुगुसी झिंच्यालाया दुने इच्छाशक्ति दत धाःसा यक्व यायेफइगु अवस्था वःगु दु । कम्युनिष्टनिसें जसपाया तकं समर्थन धइगु समान्य खँ अवश्य नं मखु । थ्व नापनापं दलतय्त माःहना यंकेगु, कोरोना महामारीपाखें जनतायात मुक्त यायेगुनिसें स्थानीय तहया चुनाव व प्रतिनिधिसभाया चुनाव तकं यायेमाःगु भाला दु । थज्याःगु भालायात आः प्रधानमन्त्री नापं कांग्रेसया सभापति देउवां गुगु कथं पूवंकीगु खः व धाःसा स्वयेगु ल्यं हे दनि ।
माओवादी जनयुद्धया नायक अले स्वंगू दशक न्ह्यःनिसें राजनीतिया केन्द्रविन्दु जुयादीम्ह माओवादी केन्द्रया अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डया नितिं लिपांगु राजनीतिक घटनाक्रम तसकं कठिन जूगु दु । एमालेलिसे एकताया प्रस्ताव यंकाः एकता यानादीम्ह वय्कःया हे विशेष भूमिका कथं हाकनं कम्युनिष्ट पार्टीया सरकारयात क्वःथलाः कांग्रेसया नेतृत्वय् सरकार गठन यायेमाःगु अवस्था वल । न्ह्याब्लें क्रमभंग यायेमाः धयादीम्ह प्रचण्डं थुगुसी नं राजनीतिइ छगू कथं क्रमभंग हे यानादीगु दु । न्हापा थःगु छ्यंया मू तयादीम्ह नेता देउवायात हे प्रधानमन्त्री दयेकेगु नितिं थःगु फुक्क शक्ति परिचालन यायेत व भूमिका म्हितेत प्रचण्ड थुगुसी बाध्य जुल । ओलीं संसद विघटन यानादीगु घटनालिपा प्रतिगमनया विरुद्ध धकाः मोर्चाबन्दी यानाः न्ह्याः वयादीम्ह प्रचण्डयात आः कांग्रेस, एमालेया माधव नेपाल पक्षनिसें जनता समाजवादी पार्टी व कांग्रेसयात छगू हे मोर्चाबन्दी याना यंकेगु चीधंगु हाथ्या धाःसा अवश्य नं मखु । थ्व फुक्क पक्षयात छगू मोर्चाबन्दी याना यंके मफत धाःसा कन्हय् वनाः थःगु राजनीतिक भविष्य अझ कमजोर जुइ धकाः प्रचण्डं बांलाक हे स्यू । उकिं आःया अवस्थाय् प्रचण्ड राजनीतिक मोर्चा दयेकाः वनेगु नितिं बः बियाः न्ह्याः वनेत बाध्य जूगु खनेदु ।
जनता समाजवादी पार्टीया अध्यक्ष उपेन्द्र यादव संसद विघटनया विपक्षय् दनाः प्रचण्ड, नेपाल, देउवा पक्षया मोर्चाय् सहभागी जुयादीगु खः । थःगु हे पार्टीया मेम्ह अध्यक्ष महन्थ ठाकुरया नेतृत्वय् सांसदत केपी ओलीया पक्षय् वंगु जूसां नं अडानय् च्वनाः मोर्चाय् सहभागी जुयादीगु खः । मेम्ह अध्यक्ष महन्थ ठाकुरं ओलीयात समर्थन याना थःपिनिगु मुद्दा सम्वोधन याकेफइ धकाः तायेकाः गुगु कथं भूमिका म्हितादीगु खः, वया अःखः लिपांगु इलय् देउवां विश्वासया मत कयादीगु इलय् हाकनं देउवाया पक्षय् हे मतदान यायेत बाध्य जुल । उकिया मूल कारण धइगु जसपाया थःगु पक्षय् दुपिं सांसदत तकं उपेन्द्र यादवया पक्षय् वंगु अले थः अल्पमतय् लाःगुलिंखः । देउवायात थःपिंसं नं समर्थन याःसा जक थःपिनिगु राजनीति न्ह्याः वनी धयागु वाःचायेकाः महन्थ ठाकुर थुकथं पल्टे जूगु खनेदु । उकिं आःया राजनीतिइ जसपाया नेतापिं यादव व ठाकुरयात नं उलि अःपुगु अवस्था धाःसा अवश्य नं मखु ।
नेपाःया राजनीतिइ थुपिं हे खुम्ह नेतातय्सं आः झिंच्याला तक राजनीतिइ तःधंगु भुमिका म्हितीगु अवस्था दु । पक्ष विपक्षनिसें मोर्चाबन्दी तकं दयेका वनीगु अवस्था दु । न्ह्यागु हे जूसां थ्व हे खुम्ह नेतातय्गु जःखः आः राजनीति न्ह्यानाच्वनीगु अवस्था दु धाःसां छुं पाइमखु ।
No comments:
Post a Comment