‘जि सतः मखु’ उपन्यासय् नारीवादी चिन्तन

 ‘जि सतः मखु’ उपन्यासय् नारीवादी चिन्तन

पूर्ण ताम्राकार

जि सतः मखुया निगूगु ब्व

नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् विशेष याना उपन्यास साहित्यय् परिचित उपन्यासकारया नां नजरराम महर्जन खः । ने.सं.१०९१दँय् बाखं रचना याना च्वसा न्ह्याकादीम्ह वय्कःया न्हापांगु उपन्यास ‘मिपुसा’ ने.सं. ११०५ दँय् पिदंगु खःसा, ने.सं.११२४दँय् ‘न्ह्यानाच्वंगु पलाः’, ने.सं.११२५दँय् ‘झ्वाः जुयावंगु स्वां’, ने.सं.११२८ दँय् ‘लिजला’, ने.सं.११२८ दँय् ‘थः कतः’ लघुउपन्यास (म्हिचा सपूm) ने.सं.११२९ दँय् ‘भावना’, दकले लिपा ने.सं.११३२ दँय् निगू उपन्यास ‘व सु’ व ‘सु थः सु कतः’ पिदंगु खः । थौं वय्कःया च्वसां च्यागूगु उपन्यास ‘जि सतः मखु’ पिदनांच्वंगु निश्चय नं लसताया खँ खः । नेपालभाषाया न्यय्च्यादँया उपन्यास साहित्यया इतिहासय् उपन्यास स्रष्टाय् निरन्तरता बियाच्वंपिं ल्हाःया पतिचां ल्याखायेत हे मगानाच्वंगु इलय् उपन्यासकार नजरराम महर्जनया कुतः च्वछाय्बहःजू । नेपालभाषाय् प्यंगू व, व स्वया अप्वः उपन्यास रचना याना योगदान ब्यूपिंलय् धूस्वां साय्मि, इश्वरानन्द, गिरिजाप्रसाद व रत्नबहादुरपिं दिवंगत जुइधुंकल । उकिं थौं नेपालभाषाया उपन्यास ख्यः थपू यायेगुलि च्वसा न्ह्याकाच्वंपिं उपन्यासकार द्वय मथुरा साय्मि व नजरराम महर्जन खः । उपन्यासकार मथुरा साय्मिजुया ने.सं.११३० दँय् पिदंगु ‘माकुगु विष’ प्यब्व तक्क पिदन, तसकं चर्चा नं जुल । नेपालभाषाया उपन्यास साहित्यय् थथे तःगु ब्वया उपन्यास पिदंगु व अप्वसिया ब्वना थःगु नुगः खँ प्वंकूगु थ्व न्हापांगु खः । संरचनागत कथं ‘माकुगु विष’ छगू न्हूगु प्रयोग खः ।

उपन्यासकार नजरराम महर्जनजुं ‘जि सतः मखु’ या ‘जिगु छुं खँ’य् च्वयादी कथं २०६७ असोज ७ गतेनिसें २०६८ जेष्ठ २५ गते तक्क वय्कः पूर्ण निरपधार जुइक नं वय्कःयात महीपिं पूर्वाग्रही महितातय्सं अझ ला धाये डलरखेति यानाच्वंपिं कठित एनजिओया दुजःतय्गु दुषित षडयन्त्रं याना वय्कलं गुला तक्क जेल जीवन ह्वनेमाल । थुकि नजरराम महर्जनया साहित्यिक जीवन ख्यः अझ उर्बरभूमि याना बिल, नेपालभाषाया निगू व नेपालीभाषाया निगू याना प्यंगू उपन्यास उर्बर भूमिं सःगु बालि जुया बिल, उकिमध्ये छगू ‘जि सतः मखु’ खः ।

उपन्यास विधाया विकाशक्रम थौंया स्वरुपय् वये न्ह्यः समाजया छुं घटनायात लेखकं तप्यंक वर्णन याइगु प्रबाहं उपन्यास प्रारम्भ जुल । लिपा उपन्यासया स्वरुप हिल । उपन्यासयात बाखं व प्याखं थें समाजया यथार्थ किपाः उलबीगु समाजया न्हय्कं कथं कायेगु यात । उकिं थौंया उपन्यास मानव समाजय् जुयाच्वंगु थीथी समस्या मध्ये छुं समस्याय् केन्द्रित जुयाच्वनि, उकियात उला क्यनेगु हे उपन्यासया मू स्वरुप जुयाच्वनि, थयागु प्रवाहया उपन्यासयात न्हूगु उपन्यास कथं कायेगु याः  । ‘जि सतः मखु उपन्यास समाजय जुयाच्वंगु समस्याया विषयवस्तुइ केन्द्रित जू । उकथं उपन्यासकारया न्हापां पिदंनेधुंकूगु उपन्यास थें जि सतः मखु नं सामाजिक उपनयास खः ।

झीगु समाजय् थीथी कथंया समस्या दु । उकिमध्ये छगू इहिपाः जुइधुंका नारीवर्गं भोगय् याये मालिगु समस्या नं छगू खः । इहिपाः जुइ धुंकूम्ह छम्ह मिसा, गुम्हेसिया भाःतया मतिनाया सवाः काये मखं, मिजंनाप बायाच्वने माःगु खँ परिवार व समाजया जीवनगाथा नाप स्वाःगु बाखं हे ‘जि सतः मखु’ उपन्यासया कथानक खः । उपन्यासया मू नकिं आरतिं इहिपाः जुइधुंका वं थःगु जीवन गुकथं न्ह्याकेमाल, इहिपा जूम्ह भाःतनाप बाया अझ ला पारपाचुका नं थःगु जीवनया लँपु दयेकेया निंति गुकथं न्ह्यानावनाच्वन धयागु वर्णन उपन्यासया कथानक न्ह्यानाच्वंगु दु । उपन्यास ब्वनावं वनेबलय् उपन्यासय् मू पात्र आरतियात न्ह्यब्वया वया कलेज जीवन, इहिपाः व इहिपाः जुइधुंकाः वं न्ह्याकाच्वंगु नाटकीय जीवन चर्या बारे थीथीकथं विवेचना याना वइगु मनो–विशलेषणात्मक वर्णन, नेवाः समाज, नेवाः संस्कार, सांस्कृतिक व छुं कथं आर्थिक व धार्मिक पक्षया वर्णन नं उपन्यासय् खंकेफइ । उपन्यासय् पात्र चयन बारे नं संघर्षशील, परम्परागत संस्कार विरोधी, थःगु जीवनया लँपु थम्हेसिया दयेकेमाः धयागु भावनां मिसा पात्रया जीवनगाथा न्ह्यब्वयेगु हे वय्कःया उपन्यासया मूल प्रवाह थें खंकेफइ, गुगु प्रवाहं ‘जि सतः मखु’ उपन्यास नं पिने मलाः । थ्व आधारय् उपन्यासकार नजरराम महर्जनया झ्वाःजुयावंगु स्वां, भावना थें जि सतः मखु उपन्यास नं नारीवादी चिन्तनं थाय् कयाच्वंगु धायेबलय् अत्युक्ति जुइमखु । उकथं नारीवर्गया स्वतन्त्रता, आत्मनिर्भरता व प्रगतिया पक्षया उपन्यास स्रष्टाकथं नजरराम महर्जनयात काये छिं ।

भारतया प्रसिद्ध उपन्यासकार प्रेमचन्दया बिचाःकथं मानव जीवनया प्रकाश यायेगु व रहस्य उलाबीगु उपन्यासया मूल तत्व खः । ‘जि सतः मखु’ उपन्यासय् नं समाजय् नारीवर्ग ह्वनेमालाच्वंगु समस्या व उकिया मूल कारकतत्वयात बांलाक उलाब्यूगु दु । जीवनकाःछि ह्वनानयेमाःम्ह मिजं म्हमसिइक व वया बारे बांलाक न्यनेकने हे मयासे तःमिम्ह साहुया काय् धकाः धिरजनाप आरतिया इहिपाः याना ब्यूगु यात ‘जि सतः मखु’ उपन्यासय् मू समस्या कथं न्ह्यब्वयातःगु दु । धात्थें ला थ्व नं समाजया छगू ज्वलन्त समस्या खः, छगू कथंया सामाजिक समस्या खः । इहिपाः यानाबिइबलय् धन सम्पति स्वया मखुसे मिजंया आचरण, व्यवहार व चरित्रयात बांलाक दुवाला जक्क मिसाया इहिपाः याना बिइमाः, मखुसा उपन्यासया मू पात्र आरतिया थें गति जुइफु धयागु सन्देश थ्व उपन्यासं बियाच्वंगु दु, उकिं ‘जि सतः मखु’ उद्देश्यमूलक व सन्देशमूलक उपन्यास धायेमाः । उपन्यासय् मू पात्र आरतिया संसारया सृष्टि याना वइगु जीवनया श्रृंखला थीथी कोणं सिलसिलावद्ध जुइक यानातःगु चित्रणय् यथार्थता दु, सजीवता दु । उकथं थ्व उपन्यासयात यथार्थवादी सामाजिक उपन्यास कथं कायेछिं । उपन्यासकार नजरराम महर्जनया न्हापा पिदनेधुंकूगु उपन्यास थें हे ‘जि सतः मखु’ उपन्यास ब्वनावं वनेबलय् लिपा छु जुइ, गथे जुइ धयागु उत्सुकता व कौतुहलता थना ब्यू । उपन्यासया कथावस्तुकथं पात्र न्ह्यब्वयेगु, अले पात्रया स्वरुप कथं चरित्र निर्माण यायेगु, सम्वाद याकेगु, समाजया वस्तुगत चित्रण यायेगुलि उपन्यासकार गाक्कं सफल खनेदु । उपन्यासया भाषा, शैलि, शिल्प पक्षय् वय्कःया न्हापा पिदंगु उपन्यासया तुलनाय् अझ परिपक्वता निसें नेपालभाषाया औपन्यासिक ख्यः थपू यायेगु तातुना च्वसा न्ह्याका च्वंम्ह नजरराम महर्जन महर्जनया ‘जि सतः मखु’ उपन्यास पिथना च्वमिया दुसुनाच्वंगु औपन्यासिक लेखन प्रतिभाया स्वां हानं छकः बांलाक ह्वःगु दु । उपन्यासकार नजरराम महर्जनं थःगु च्वसा मदिक्क न्ह्याका यंकल धाःसा वय्कःया उपन्यास सृजनाया प्रतिभारुपी स्वां ह्वइगु निश्चित खः, गुकिं नेपालभाषाया औपन्यासिक ख्वः छगुलिं नँस्वा ह्वला बिइ । उपन्यासकार नजरराम महर्जन पाखें थ्व हे आशा याये ।

  २

जि थःछेँ वयागु प्यन्हू दत । प्यन्हूया दुने जि छेँनं गनं हे पिहाँ मवना। छु याः वनेगु ? जितः सुयालिसें खँल्हाय् मंमदु । ततांथें मेपिन्सं नं अनेतने न्यन धाःसा जिं छु लिसः बिइ ? जि टि.भि. स्वया न्हिंछ््याना च्वना ।

सीमा जित नापलाः वल । वं न्हापा जितं हायेकल । जिं मछाः पहःपिकया छुं नं लिसः मबिया ।  वया भातं थथेयात, अथेयात धकाः न्हापां प्यन्हू भाःतया छेँ च्वंबलय् भाःतंयाःगु माया व व्यवहार कनाहल । वयागु खँ न्यना जिगु मिखां मचाय्क हे ख्वबि हाल । 

जि ख्वयागु खनाः सिमां ख्वाः ख्यूँकल । अले जितः कतिक्क घयपुनां वं न्यन, “आरती, छं छाय् ख्वाः ख्यूँकागु ? धिरजं छन्त मतिना मयाला ?”

जिं न्वंमवाना मिखां ख्वबि जक स्वःस्वः वयेका च्वना ।

“येँय् वना वं छकः नं फोन यानाः महः ला ?” सिमां हानं न्यन ।

“महः, छुं नं सूचं छ्वया महः । वास्ता नं मदु ।”  

सिमा पलख त्वल्हय् जुल । अले धाल, “वया तालबाल बांमलाः थें च्वं । बांलाक होस या । वयागु फोन नम्बर दु ला छंके ?”

“मदु ।”

    “अय्सा आः वइबलय् फोन नम्बर कायेगु ल्वमंके मते । वं फोन मयाःसां छं याना स्व ।”

सीमा न्हिच्छि च्वनाः सन्ध्या ईलय् तिनि वन ।

बहनि जिमि केहेँभत जितः सःतः वल । वयात नकेत्वंके यायेहल । जितः नं मां नं जा नयेत सःतल । जि जा नः वना । मां नं जितः भाःतया छँेय् वनेत धाल । 

“म्हां जि वनेमखु । द्यःमदुगु द्यगलय् छु यावनेगु ?” जिं मांयात धया ।

“अथे धायेमते पुता । थौं छ वने हे माः । छन्हु निन्हु च्वना मंमदुसा थन वा ।” 

“अनं लिपा जितः धिरजयाथाय् काठमाडौं छ्वयेगु खःला ?”

“थौं अन वना वा । लिपा स्वयेका ।” 

जि केहेँभत नाप वना ।

भाःतया छेँय् वना धकाः भाःत दुगु मखु । जि सरासर जिगु कोथाय् वना । जि प्यन्हू मदुबलय् जिगु कोथा भान्तांभुन्तुं यानातल । जिं केहेँभतयाके न्यना, “थ्व कोथाय् भान्तांभुन्तुं यानातल छाय् ?”

“उखुन्हु छुं छम्ह दुहाँ वया छुं ख्यानाबलय् थथे जुल ।” 

जिं कोथा बांलाक मिलय् याना । जि याकःचा धकाः केहेँभत जिनापं थ्यने छ्वयाहल । वं उखेंथुखेंया खँ ल्हानाहल । थःगु परिवारया बारे फुँई यानाच्वन । जितः धाःसा न्यने मयल । जि न्ह््यः वः पहयाना द्यना ।

कन्हय् खुन्हु सुथय् जुल । जि न्हापां दना वसिबँ पुना । लुखा बँ थिला, ख्वाः सिला वया । च्या दायेके धकाः तलय् वना । भुतुली ग्याँस हे मदु । स्टोभय् नं मतचिकं मदु । जि व याये थ्व याये मन्त ।

जि सुम्क कुहाँवया थःगु कोथाय् वना । पलख जाय्वं तताजु वल । 

“छु याना च्वनागु ?” पिंलिं न्यन ।

“छुं नं याना मच्वना । च्या दायेके धकाः वनाः ग्या“स नं मदु । मतचिकं नं मदु ।” 

“थ्व छेँ स्यने धुंकल । ग्याँस छगः हयेत हे वं हइला वं हइला धकाः पियाः च्वनीगु जुल । म्हिगः मतचिकं भतीचा दुगु जाथुया फुत ।”

“सुनां हइ धकाः च्वंगुलय् ?”

“मेपिं सु जुइ ? बौम्ह व तःधिकःम्ह काय् का । यम्हसे हयाः बिइमा । ग्या“स हयाः ब्यूसा च्या दायेके, जा थुइ मखुसा छु ?” 

    जिपिं निम्हं जिगु कोथाय् च्वना गफ यानाच्वना । सुरज कुहा“वल । च्या त्वने हचि धाल । 

“ग्याँस मदु । ग्या“स न्याना हयाब्यु च्या दायेकाः हये ।” तताजुं धाल ।

सुरज पिहाँवन । पलख जाःबलय् सुरज ग्याँस सिलिन्डर ज्वना वल । तताजु व जि जानां च्या दायेकाः । जिं सुरजया कोथाय् निगू कप च्या बी यना । जुली अय्नं लासाय् ग्वारतुला च्वन । वया जुं गुलि आनन्द । मंदतले द्यने दु । मंदुथाय् वने दु । छुं ज्या यायेम्वाः । छुं दिं जक थन च्वनीम्ह धकाः सुनां नं छुं हे ज्या याके मब्यू ।

जि अन निन्हू च्वना । न्हिच्छि न्हिच्छिं ज्या यायेत पाय्छि । थःछेँय् आखः ब्वनेमाः धकाः मां नं छुं छकू ज्या मयाःकूसे तयाःतःम्ह जि । थन वयाः भ्वातिं थें ज्या यायेमाल । जितः अन घौछि हे च्वने मंमन्त । मां नं प्यन्हू च्वनाः वा धाःगु । 

स्वन्हु दुखुन्हु सुथन्हापां दनाः वसिबँ पुनाः लुखाबँ थिलाः सकसितं च्यात्वंका । 

“जि थःछेँ वनेत्यना । भागी याये ।” ससःमांयात धया । 

“छन्हु निन्हु निं च्वंसा जि हे ज्यू नि ।” ससःमां नं धाल ।

“म्हां जि आः हे वनेगु । धिरज मवःतले जितः सःतः झायेम्वाः, जि वयेमखु ।” जिं तताजुयात धया ।

“खःगु खँ । द्यः मदुगु द्यःगलय् छु याना च्वनेगु मखुला ?” तताजुं ध्याचू नकेथें धाल ।

जि छुं नं मधाःसे रिक्साय् च्वनाः वया ।  

छेँ क्वय् थ्यनेवं रिक्सा दिका । थःगु छेँ खनेवं जिगु मन लय्ताल । पंजलय् कुनाःतःम्ह झंगः पंजलं पिहा“वयाः सर्गतय् ब्वय्खंगु थें जिगु मन याउँल । जि तलय् वना । मां भुतुली च्वनाच्वन । जि वनागु खनाः मां लय्ताइ धकाः च्वनागु । मां छतिं लय्मताः । अःखःबतं ख्वाः ख्यू“क तयाः मां नं धाल, “अन प्यन्हू हे मच्वंसे  अपाय्सकं छाय् हथाय्चाया वयेमाःगु ?”

“सुया आशां जि अन च्वनेगु ? द्यः मदुगु देगलय् छु याना च्वनेगु ? सुथय् दनां वसांनिसें मदिक्क ज्या यायेमाः । इमि छेँया भ्वातिं जुया ज्या याना च्वनेगु ला ? कि जि मां–बां नं जितः लहिना तये मफुत ?” जिं मछाः मजूसे धया ।

“अथे जूसा लाहुरे वनीपिनि छु याइलय् ? इमिनं ला ब्याहा याना कलाः छेँय् वाना वनीगु खः ।” 

“इमिसं थः कलाःयात गुलि माया मतिना याइ । गुलि पौ छ्वया हइ । फोन याना हइ । छिकपिनि जिलाजं नं थौंतक न पौ छपौ छ्वया हः, न फोन छकः यानाहःगु दु । वया ला जिगु वास्ता मदु धाःसा जिं जक वया छेँ छाय् वनेगु ? व वइ । वं वा धालकि वनेका ।”

“ब्याहाः यायेधुंका म्ह््याय्मचाया छेँय् धैगु हे भाःतया छेँ खः ।” 

मांया खँ न्यनाः जितः तँ पिहाँवल । जि ख्वय्मास्ति वल । जितः मांया न्ह््योने पलख नं च्वनाच्वने मंमन्त । मांयात छुं नं मधाःसे जि कुहाँवया । थःगु कोथाय् वना । द्याम्म खापा ग्वयाः चुकू तया । खाताय् ग्वारतू वना ।

न्हापा बँय् मतय्थें माया याइम्ह मां नं थौं माया पाकल । निन्हु मेपिनि छेँय् च्वना वया नं माया मयाः । अःखःबतं याकनं छाय् वयाः धकाः न्यन ।

“धक, धक, धक” सुनानं जिगु कोथाया खापा थाना हल । जिं खापा खँ मवना । न्वं नं मवाना ।

“आरती, अय् आरती, खापा चाय्की ।” मां हालाहल ।

जिं छुं लिसः मबिया । खापा नं चाय्कः मवना ।

“च्या त्वनेगु मखुला ? च्या हयागु दु । खापा चाय्की ।” मां हालाच्वन ।

जिं अय्नं खापा चाय्कः मवना । अस्यः जुयाः लासाय् ग्वारतुला च्वना ।

“गुलि याकनं न्ह््यः वयेकूगु जुइ ।” 

मां लिहाँवन जुइ ।  पिने हासः मन्त । जि लासाय् ग्वारतुला च्वंच्वं धात्थें न्ह््यः वल ।

“आरती, अय् आरती, जा नः वा ।” मां हानं हालाःहःगु सः ताय्दत । जि न्ह्यलं चाल ।

“अन बांलाक द्यने मखं जुइ । म्वाःल पलख थ्यना निं ति ।” तताजुं धाल ।

“मखु द्यंगु ताउजाल । अप्वः थ्यनाः तयेमज्यू । बानि स्यनी ।”

खापा खँ वनेला मवनेला जुल । मांया व्यवहारं जिगु नुगलय् घाः लाकाः ब्यूगु दु । म्हां म्हां धायेक ख्यानाः बियाः छ्वल । बियाः छ्वयेवं माया पाकाः यन । आः थ्व छेँय् जिगु मखुत हँ । भाःतया छेँय् जिगु जुल हँ । तर भाःत हे जिम्ह मजूनि । भाःतं हे जितः थः मनाःनि । थ्व खँ जिं मांयात गथे कने ?

“धक धक, धक” हानं खापा थानाहल ।

जिं न्वं हे मवना । खापा नं चाय्कः मवना ।

“याकनं दँ । स्वः झिंछताः ई जुइधुंकल । छिमि दाइ वइगु ई जुल ।” मां हालाहल ।

जि अस्यः जुया लासां मदना । मां यक्व हालेमाः जिं खापा चाय्के हे मखु ।

“छिमि दाइ नं छुं धाःसा, छुं यात धाःसा जिं मस्यू ।” मां हानं हाल ।

न्हापा थें जितः दाइया भय क्यन । न्हापा जितः दाइ क्यना ख्याइगु । थौं जि दाइ खनाः नं मग्याः । हेंग्वाः जुइधुंकाः मिं पुइया छु धन्दा ? दाइ वःसा वइ । दाइ नं जितः छु याइ ? आः जि मचा मखुत । जि सुयां कलाः, सुयां भौमचा जुइधुन । आः जि सु खनाः नं ग्याये मखुत । ग्यानाः हे थौं जिगु थ्व हालत जूगु खः ।

जिमि दाइ नं वल । जिं खापा मचायकूगु खँ मां नं दाइयात कन । दाइनं नं खापा घार घार यानाः जितः तिवां तिवां सःतल । म्वाय्से, यम्ह यक्व हालेमाः हँ नंं धायेमखु, खापां चाय्के मखु धकाः जि सुम्क च्वनाच्वना ।

मां व दाइया मनय् शंका वनजुइ । जिं छुं यात ला धकाः इपिं ग्यातजुइ । मां व दाइ पालंपाः हालाः हल । इपिं हालाहःलिसे जितः न्ह््याइपुयाः वल । खापा झं झं ततसकं थानाहल । खापा तःज्याइथें च्वन । 

“का, का मखुथे जुल थें च्वं । आः छु याये ? पुलिस सःते माल ला ?” मां चिल्लाय–चिल्लाय् दनाः ख्वयाहल ।

जिगु मनय् ग्याःचिकुं भुन धात्थें पुलिस सःतल धाःसा पिनेच्वंपिन्सं म्वाःमदुगु शंका याइ । जिगु वदनाम जुइ । उकिं जिं खापा चायेकाः बिया ।

“गति मदुम्ह मचा, सातु हे कयाः बिल का ।” मां हाल ।

“छाय् जिं छु यात धकाः सातु वंगुलय् ?” 

“न्याघौ जाय्धुंकल, छ कोथां पिहा“ मवः । मग्याइला लय् ?”

   “जि उलि ग्याफराम्ह मखु स्यूला ? छाय् सीगु ? सुया लागी सीगु ?” जिं मछाः मजूसे मग्याःसे धया ।

जि मांलिसे जा नयेत तलय् वना । दाइ नं छुं धाइला धकाः च्वनागु । दाइ नं छुं मधाः । जा नयाः म्वःल्हुया अलेतिनि जितः भतिचा याउँसे च्वन ।

जि थःछेँय् च्वना च्वना । अथें च्वनेसिकं धकाः कम्प्यूटर सयेकः वना । जित गबलें धिरजया केहेँ पूजां सःतः वइ । गबलें पिंलि वयाः सःतः वइ । जि धिरजया छेँय् मवना । मां नं हुं धकाः यक्व कर याः । अय्सां जि मवना । जि कम्प्युटर सय्कः वनाच्वना ।

छन्हू सीमा जितः नापलाः वल । वयालिसे खँल्हाय् दयाः जिगु मन लय्ताल । वं जिके धिरज व जिगु स्वापुया बारे न्यनेकने यात । जि छु धाये, छु धाये जुल । खःगु खँ धाये मछाःला च्वन । वं धाःसा अनेतने कथं कुतुकुलाः न्यनाच्वन ।

पनाःतःगु बँ सी तःज्याना लः छ््यालब्याल जुइक वाइथें जिगु म्हुतुं धिरज व जिगु स्वापू बारे खःखःगु खँ कनाः बिया । अलेतिनि जिगु मन भतिचा याउँसेच्वन । जिगु खँ न्यनाः सीमा पलख त्वलय् जुल । 

“धात्थें खः ला ? धिरजं छंगु म्हय् ल्हाः छकः हे मतःनि ला ?” सीमां अजूचाया न्यन ।

“खः धया । छंलिसे मखुगु खँ ल्हायेमाःगु छु दु ? थुलि जक ला ? वं ला जितः जि यःम्ह सुं दुसा वयानाप वंसां ज्यू हँ ।”

“अय्सा आरती, छं मिजं या त नपुसक जुइ, या वया सुं मेम्ह मिसा दु जुइ । नत्रसा ब्याहाः याना हःम्ह छ थें यौवनं बिलिबिलिं जाःम्ह मिसायात सुनां मथी ?” सीमां धाल ।

जितः धिरज खनाः तँपिहाँवल । वं जिगु जीवनयात न्ह््यवःसा दयेका बिल । जि वया न्ह््यवःसा मखु । जिं जिगु जीवन अथें सितिं छवयेमखु । वं जितः कृष्णाष्टमीं वयेबलय् लिसः बी धाल । कृष्णाष्टमी अझ प्यला मानि । प्यलातक जिं पियाः च्वने मखुत । वं जितः छाय् मयःकल ? थ्व खँ मस्यूतलय् जिगु मनय् शान्ति दइमखु । थथे हे बिचाः यानाः जिं सीमायाके न्यना, “सीमा छ गबलय् काठमाडौं वनेगु ?”

“ग्व पवनं दाँ छ्वया महःनि । आः लच्छिं दाँ छ्वयाहय् धाःगु दु । वं दाँ छ्वयाः हलकि वने ।”

“छ काठमाडौं वनेबलय् जितः नं ब्वनायंकी न्हां ?”

“छाय् ?”

“धिरजनाप यस या नो लिसः कायेत ।”

सीमां ज्यू धाल । अलेतिनि जिगु मन याउँल ।



सुरजया नं अमेरिका वनीगु भीसा दत हँ । इपिं कंस वनीगु धकाः जितः पूजां सःतः वल । जि वने ला मंमदुगु खः । वनेला मवनेला जुल । 

“वने माः हुँ इपिं आः वनाः गबलय् वइ ? गबलय् वइ ? आः छ मवन धाःसा इमिसं नुगलय् स्याकी । मानवताया नातां जूसां छ वनेमाः । वने त्यंपिन्त बिदाइ ला बी माः ।” मां नं धाल ।

उकिं जि वना । सुरज व जुलीं लसतां जितः लसकुस यात । इमि निम्ह त्यपूया मतिना खनाः जितः ईष्र्या जुल । ब्याहाः यानाः हसांनिसें इपिं निम्ह चच्छि हे मबाःनि ।

धिरज काठमाडौं वनेत्यंबलय् जितः नं नापं ब्वनायंकी धकाः जुलीं यक्व धाःगु खः । धिरजं ब्वना मयंकू । जिं नं वये धकाः कर मयाना । जिपिं निम्ह बाया च्वनागु खनाः जुली अजूचाल । अथे बायाः च्वनेमाःपिं छाय् इहिपा याना धकाः न्यन । जिं छुं लिसः मबिया ।

“आरती सिस्तर, कन्हय् जिमित ‘सी अफ’ यायेत काठमाडौं वयेगु मखुला ?” जुलीं न्यन ।

“...................” जिं लिसः मबिया ।

“ओ सिस्तर, थ्वहे त्वहः तयाः वल धाःसा ब्रदर नापलायेगु चान्स दै । म्हां धायेमते नु ।”

“जिं जक वये धयां छु याये ? थुमिसं ब्वनाः यंकूसा खः का ।” जिं धया ।

“छ वयेगु खः मखुला ? जिं कर याना ब्वनायंके ।”

धात्थें जुलीं जितः ये“ ब्वनायंकेगु धाल । सुरजं नं समर्थन यात । अले जितः वनेमते धकाः सुनानं मगन ।

जुलीयात वया पाजुं गाडी ज्वनाः काः वल । लिहाँ वयेत जितः पासा धकाः पूजायात नं छ्वयाहल । कन्हय्खुन्हु सुथन्हापां जिपिं काठमाडौं वना । जि काठमाडौं न्हापां वनाच्वना । काठमाडौं गथे च्वं धकाः जिं मस्यू । लँ नं मस्यू । बान्थि जिपिं काठमाडौं जुलीया पाजुया छेँय् थ्यन । सुरजं धिरजयात नं फोन यानाः सःतल । 

धिरज अन वल । जितः खनेवं वया ख्वाः हिँ बुलाथें ह्याउँसे च्वन । वं ख्वाः कुतुंवइथें च्वंक तल । वं जितः नंमतू । 

“म्हंफुला ?” जिं हे धिरजयाके न्यना । वं न्वंमवाः ।

जिमित अन नयेगु हल । सकलें नापं च्वना नल । जिं मनःसे च्वनाच्वना । जुलीं हे कर याःसेंलि जिं नं नया ।

“ब्रदर, कन्हय् झिंनिताः इलय् जिपिं एयरपोर्ट थ्यंकेमाः । च्याताः इलय् तता ब्वनाः थन झासँ ।” जिमिगु ख्वाः पालंपाः स्वया जुलीं धाल ।

“तताजु ला दाइनापं वनीका । पूजा गन च्वनीलय् ?” सुरजं न्यन ।

“पूजा झीनापं च्वनी । आरती सिस्तर ब्रदर नापं वनी ।” जुलीं धाल ।

जिं धिरजया ख्वाः स्वया । वया ख्वाः हिँ बुलाथें जुल । वया वयाये थ्वयाये मन्त । वं छसः नंमवाः । सकसियां नये क्वचाल । पिने ख्यूँसे नं च्वनावल । जि धिरजनापं पिहाँवया ।

धिरजया डेरा किपुली जुयाच्वन । व त्रिभुवन विश्वविद्यालय किपुली एम.एस्सी. ब्वनीम्ह जुयाच्वन । उकिं किपुली डेरा कयाः तल । जिपिं निम्हं वया डेराय् थ्यन । धिरजनापं जि वनागु खनाः अन छेँय् च्वंपिं अजूचाल । सकसिनं जितः सु धइथें स्वयाच्वन । तर धिरजयाके सुना नं मन्यं । जि सु धकाः न्यंगु जूसा वं छु लिसः बीगुजुइ सीके मास्तिवःगु खः । सायद वं ब्याहा मयाना धयातःगु जुइमाः ।

वया कोथाय् ताःचा चायेका दुहाँवना । कोथाय् किताब, कापी, छ्यालब््याल यानातल । वहे कोथाय् खाता छगू दु । खाताया उखे ग्याँस भुतू व सिलिन्डर छगः नं दु । वहे कोथाय् जा थुया नइगु जुइ । जिं किताब कापी छसिलिक्क तयाबिया । बँय् वां वां छ्वयातःगु सामानत मुंकाः छसिलिक्क तयाबिया । डेरा धयागु थथे जुइ यः खनि ।

थौं पिने नया वयागु जुया जाथुइ म्वाःल । कोथाय् छु याये, छु याये जुल । धिरजं छसः न्वंवाःगु मखु । जि धिरजया परीक्षा काः वयाम्ह । वं जितः थौं छुं याइला, मयाइला स्वये मास्तिवल । थौं जिं वयात अथें त्वःतेमखु । न्याला लिपा धाये धाःगु खँ थौं हे सीके मास्ति वल । थथे हे बिचाः यानाः जिं कोथाया खापा ग्वया बिया । चुकु तया बिया ।

“छाय् चुकू तयागु ?” धिरजं न्यन ।

“छाय् चायेकाः तयेगु ? थन झासँ ।” जिं वयागु ल्हाः ज्वना धया ।

“स्व आरती जि लिक्क वयेगु स्वयेमते । जि छंनाप जीवन हनेमखु ।” 

“अय्सा जितः छाय् इहिपा याना हया दिया ?”

“जि यस्से छनाप इहिपा यानागु मखु । जितः छ ययाः इहिपा यानागु नं मखु । छेँ मां–अबुया करं जक इहिपा यानागु खः । जितः माफ ब्यू । छ जितः धकाः पियाच्वने मते ।” 

“जि छाय् मयल ? जि कां मखु, खू मखु । हाकुम्ह मखु, छ्याकःम्ह नं मखु । जि ल्यासेम्ह खः । छं जि मयःगु हुनी सीके मास्तेवल ।”

“जिं लिपा धाये धयागु मखुला ?”

“लिपाया खँ मखु जितः आः हे माल । जि सुयां न्ह््यवःसा मखु । कि छि नपुंसक जुइ, मखुसा छि मेम्ह ल्यासे दु जुइ ।” जिं तप्यंक धया ।

“खः आरती जि नपुंसक मखु, छ बांमलाःम्ह नं मखु, जितः मल्वःम्ह नं मखु । तर अय्नं जिं छन्त कलाः नालाकाये फइमखु । छाय्धाःसा जि छ स्वया न्ह््यः हे जिगु मन सुयातं बी धुन । जिगु मनय् छंगु लागी थाय् मदु ।” धिरजं धाल, “जि मतिनामि डाक्टर ब्वं वनाच्वन । आः व डाक्टर पास याना वइ । अले जिमि इहिपा जुइ । उकिं छं नं सुं दःसा वयालिसे हुँ । जिं स्वीकृति बिइ ।”

धिरजं छसिंकथं वया मतिनामिया बारे कनां हल, धिरज एस.एल.सि. पास याना आइ.एस्सी ब्वनेत काठमाडौं वल । काठमाडौंलय् डेरा कयाः त्रि–चन्द्र कलेजय् आइ.एस्सी ब्वन । उबलय् वया नापं ब्वनीम्ह सिर्जना म्हसिल नतुसतु जुल । लिपा निम्हेसिया मतिना नं जुल । निम्हं आइ.एस्सी. फस्ट डिभिजनं पास जुल । सिर्जना साहुया म्ह््याय् जुयाः थःगु हे ध्यबां डाक्टर ब्वंवनीम्ह जुल । धिरजं नं डाक्टर ब्वनेगु कुतः याःगु खः तर वया बाः नं खर्च यायेमफु धयाः डाक्टर ब्वंवने मखन । अले बि.एस्सी हे ब्वन । सिर्जनां वयात पौ छ्वयाः हयाः च्वंगु दु । सिर्जना डाक्टर पास यानाः वलकि इहिपा यायेगु ग्वसा दु ।

“छं थें जि सुं ययेकाः तयागु मदु । जि नं छंलिसे इहिपा यायेमास्ति वया इहिपा याना वयागु मखु । मा–बौया करं जक वयागु खः ।” जिं नं धया, “अय्सा जितः पारपाचुके याना ब्यु । जि छिंगु लँय् पंगः जुइमखु ।”

“आरती, आः थथें झीनिम्ह बाय्गु खँ ल्हाय्मते । जि आखः ब्वने मगाःनि । जि कमाइ मदु । छेँय्थासं खर्च कयाः येँय् च्वना आखः ब्वनाः च्वनाम्ह । छंलिसे बाय् धुनेवं जितः छेँय्नं खर्च बीमखु । उकिं प्लीज जितः माफ ब्यु ।” धिरजं धाल ।

“अय्सा जिं जिगु भविष्य थःम्हं हे दयेके माल । उकीया निंति जिं संघर्ष यायेमाल । वीरगंंजय् च्वनाः जिं खँ सुचुके फइमखु । वीरगंजय् च्वनाः जिं छुं हे याये फइमखु । जि नं काठमाडौं वये ।”

“छ काठमाडौं वया गन च्वनेगु ?”

“जिमि पासा सीमा याकःचा थन च्वनाच्वंगु दु । वयानापं च्वने । छन्त दुःख बीमखु । छं जितः थन सःताः मकायेकं जितः छ्वया हइमखु ।”

जिगु खँय् धिरज राजी जुल । धिरज खाताय् द्यन । जि खाता क्वय् द्यना । चच्छि निम्हं छकू कोथाय् च्वना नं नापं मद्यना । थि नं मथिया । म्हमस्यूपिं निम्ह नापंच्वने थें जुल ।

सुथय् दनाखतं जिपिं निम्हं जुलीया पाजुया छेँय् वना । अन जिमित नास्ता याकल । पलख उखेंथुखेंया खँ जुल । झिताः ई जुइवं जिपिं सकलें एयरपोर्ट वना ।

जुली व सुरजयात तयाः जिपिं किपुली वया । धिरजया कोथाय् वना । अन पलख च्वनाः जिपिं हानं येँ वया । नाइट बसया टिकट कया । बान्हि येँ चाहिला । बहनि जुइवं वीरगंज लिहाँवया ।

मां बापिनि स्वयेबलय् धिरज व जिगु स्वापू तसकं बांला थें तायेकाः च्वन ।