साहित्य उपन्यास— भुकुटी
स्व.धर्मरत्न यमि
स्व.धर्मरत्न यमिया निगूगु उपन्यास भृकुटी ने.सं. १०८० सं च्वसापासा पाखें पिदंगु खः । उगु इलय्या सर्वश्रेष्ठ सिरपा “श्रेष्ठ सिरपा” कायेत नं ताःलाःगु उपन्यास खः भृकुटी । थ्व उपन्यासया निगूगु संस्करण ने.सं.१०८३ व स्वंगूगु संस्करण ने.सं.१०९३ लय् पिदंगु खः । थुगु उपन्यास थौंकन्हय् बजारय् न्यायेगु मदय्धुंकल । पाठक पिनिगु इनाप कथं थ्व उपन्यास छसिंकथं पिथनेगु कुतः यानागु खः — सम्पादक
ज्वजलपा वाःपौ ल्याः १७० तिथि ने.सं.११३८ सिल्लाथ्व द्वादशी आइतवार पिदंगु
छगू
सुपाँय्या याक्वप्वालं तिइजक तिमिला प्याहाँ वल । प्रशांत महासागरं किसि द्वंबो काकां वयात स्वागत यात । उफोस्वां जक छाय सुमुक च्वनी ? वं नं मुसुं न्हिलाः वयात नँतुल । लाय्कूया इता पाखेरगु कःसिया कःसिम्वले च्वनाः जिके स्वयाः थ्व तिमिलायाके छु अप्पो बांलाःगु दु ? धका लानीमै भृकुटी थँ स्वया च्वन । अज्याः थाय्लाक जुजु अंशुवर्मा गुजिलं भाराक्क संक थ्यंक वल ।
म्ह्याय्यात क्वकया जुजु लासाय् फ्यतुत । न्ह्यसिपुसि धाधां बौम्हेसिके न्यन, “मखु अबुजु ! मनूतस्यं जिगु ख्वा खन कि मिखा हे लिमकासे स्वया जक च्वनीगु, जिं हानं तिमिला खः कि अथे हे स्वयाः च्वने माःसिति वैगु । थ्व छुल्याः ? हानं तिमिलायात स्वस्वं नुगः खुल्ल मिनाः मछिंक थँ जिनाः वैगु । गथे थें मस्यू !” थुलि धयाः वं बौम्हेसिगु गुजिलंया क्वफ्योः न्ह्यत्तुं न्ह्यल । म्ह्याय्म्हेसिगु न्ह्यसःयात लिसः बियमछालाः बौम्ह क्वछुत । छुं भचा लंकाः द्यनेगु गं थाना हल ।
सुथ जुल । पिथां लिहाँ वयाः म्हुतु च्वलेचिले धुंकाः समाय्याय्गु कोठाय् लानीमै भृकुटी वःगु खनेवं समाय्या ज्वलं भ्वातिंनं पाय्छि यात । समाय्यागु ज्या सिधेवं सँझ्याया फले फ्यतु वन । चान्हसिया तिमिला लुमंक च्वापुगुँ वं खन । च्वापुगुँ ल्यून्यं निभा जः ह्याउँ ह्याउँ धाय्क न्यंन्यं वया च्वन । गुगुलिं वयात साला यनां च्वन । निभाःया जलं च्वापुथें हे त्वैसे च्वंगु सुपाय् छधीचां थःगु रुप ह्युह्युं तच्वकं बांलाम्ह ल्याय्म्ह छम्हेसिगु ख्वा ल्वीकाः क्यना बिल । गुगु ख्वालं लानीमै भृकुटीयात लाती याना बिल । गुगुलिं च्वापुगुँ पाखेर जक स्वय् माःसिति वय्का बिल । गुगु लिपा बानी हे जुया वन । सुथ जुल कि सिंगु स्वय्या न्ह्यो च्वापुगुँ स्वैगु जुल । स्वय् माःसिति वोगु वं चाः, तर छाय् माःसिति वोगु खः व वं छुं मथू ।
लाय्कुली खास्ति पाखेरया चिवामित आपाः वय वनेगु जुया वल । न्ह्याबलें महाँनायोपिं जुजुनाप खँ ल्हाइगु नं जुयावल । उखें थुखेंया महाँत झन झन खने दया वल । ल्वावःत नं हुई हाय् यानाः पाय्छि याना हल । गुगु ब्याक्कसें देशे सुंनाप तःधंगु ल्वापु ल्वाय् मालीगु दसि क्यना च्वन ।
तास तिनिखालं भुना तःगु जात, थू पिकयाः जोशी छाय् स्वय्त गोरले सलामं ध्वय् पित्तु पिल । जाकि कुर्कु कुर्कुं ल्याः स्वस्वं भुनुभुनु हाहां जुजुयात जोशीं “च्वापुगुं पाखेरं झीत तचोगु ल्वापु वैगु दु । तर बुद्धि व धैर्यं ज्या काल धाःसा ल्वापुया जाय्गु जोग नं दु । गुगुलिं झीगु जश झन च्याई” धका बिंति यात ।
प्यख्यरं ल्वाय्गु ज्या–खँ जुया च्वन । सिक्किमया धेन चोनया सामंत, धनकुता व तापले जोङया लिंबु खंबु सामंत, मधेशया थारु सामंत, जनकपुरया मैथिली सामंत, मल्लपुया मल्ल सामंत, लम्जोङया गुरुंग सामंत, पाल्पा गुल्मीया मगर सामंत, हिलंबोया शेर्पा सामंत, डोतीया ठकुरी सामंत धिंच्याया तामांङसामंत कांतिपुरयात झन कांति द्यपं वयाः थाकः वया च्वन । द्वलंदो जक मखु लखं लख महांत खाय धुंकल ।
राजधानी थाय् थासय्या सामंतपिंत महासामंत जुजु अंशुवर्माया प्याखं क्यना भ्वे नकेगु तन खन जुया च्वन । भ्वे न्ह्यो छको व भ्वे ल्यू छको प्याखं न क्यनागुलीं लायकुली इगःमिगः अपो जुया च्वन । लायकू दबू छाय्पालि प्याखंया नायोनं लानीमै भुकुटी यात “छलपोल नं प्याखं हुला बिजाय्गु ला ?” धकाः न्योंवल । “अबुजु व मामं छु धाइ मस्यू ।” धकाः धया व्छत । भचा लनाः लायकू प्याखंखलःया छम्ह मिसा ब्वाङ वयाः भृकुटीयात “जुजुया ला छलपोलयात थुगुसी प्याखं हुइक्यगुली मन वंका बिज्याना च्वन” धकाः धाः वलः अले हानं मेम्ह नःलिम्ह प्याखंमो छम्ह चुल्ल वयाखतं भृकुटीयात न्यासि चाः सलं गिजय् नं याय् थ्यें याना धाल “देशया सामंतपिनि न्ह्योने थौंला लानीमै ! छलपोल नं ला प्याखं हुला बिज्याइगु धालःनि, सुं सामंतया मिखा झी लानीमैयाके वन धासाः छुयाय् का !” धका न्ह्योनेतुं च्वंगु लासाचाय् फ्यतुत ।
“सुनां धाल ? जि प्याखं हुइगु खँ ! अपो खँ ल्हाना ज्वीगु बानी आम जितः मयो न्हां, न्हापातु न्यंका बिय ।” धकाः भृकुटी दनाः दुने वन । “हुले मालेव स्वय् का । धका नःलिचा प्याखंमो नं दना वन ।
लायकू दबुली देशे नांदंम्ह पल्पसा धयाम्ह प्याखंमोया प्यखेरं ल्यासेपिं मूं वल । वयागु धाले बुँ थ्यें ह्याउँगु म्हुतुसि फायाः मुसु काइबले खन्यदैगु वां पल्पसायात हे लोमंका बिइगु । बालाबाला चिंगु मिखां छको छको क्यलेहेनं स्वैबले मिजंत धाक्को वातां च्वना च्वनीगु । वयागु ख्वाःयात व म्हयात ल्वेक थुलि बांलाक वसः व तिसा तिया तल कि वयागु चिमिसँ प्वालं प्वालं हिसि पिज्वै वया च्वन । वयागु पतासिया रेशय् थुलि सालु कि वयागु जोवन भय् भय् बियाः वःगु हे प्रतक्ष खने दै वयाः श्रृंगार रसयात दासि वो थ्यें वय्का च्वन । लायकू खलःया प्याखंमोतसें वया पल्पसायात “मंतय्क तता ! मंतय्क ! तापाः ख्वाः ।” धकाः नँतूल ।
प्याखंमो पल्पसां गम्कय् जूगु पहलं घूंकयाः अपिं फुकेसितं “जिला थन तापाः ख्वाःहे ज्वीनि छिपिं थ्यें ज्यापिं सर्गतं व्छै हःपिं अप्सरात दसेंलि !” धका धाल ।
“अपाय च्वकं नुगः मूसा छ नं थन हे चों वा रे सा ।” धकाः छम्हेस्यं लिसः बिल ।
“धन्य, धन्य न्हां पल्पसा ! छंगु थौँ यागु रुप ला, उन, वसः व तिसायात ।” धका लाखेभाजुं थःगु सेनापतियागु पूmर्ति क्यनाः धाल ।
लाय्कूया प्याखंमोपिनिहे नुगः मुइक बांलाका वोम्ह पल्पसां थःगु सौंदर्य व श्रृगांरया बलं थुलि अन प्रभावित यात कि “जि हे जक खः” धकाः धाइपिं बांलापिं ल्यासेपिंत नापं तोल्यहे चाय्का बिल । लाय्कूया प्याखंमोतसें वयागु रुप, ला, उन, व तिसा वसः बांलागुलिं थुलि नुगः मुइकल कि सहः याय् मफया वयात गिजय्याय्गु नापं शुरु याना हल । गुकिं ग्यंम्ह पल्पसाया ख्वाः च्याना वल । “लाय्कू जुयां ज्यूला ! थ्व हेला जितः छाय् ?” धाधां दबू तोताः प्याहाँ वनेगु पहः तक वं क्यने माल । जुजुया म्ह्याय् भुकृटी नं प्याखं मोया वसः तिसां तिया पल्पसायाथाय् वल । लानीमै भृकुटी खस्यंलि तिनि पल्पसाया तं तन । “छं भचा तंमो ख्वाः वो खःला ? पल्पसा तता !” धका वं न्यन । “मखु छुं जुयाः च्वंगु मखु थःथले ख्यालि न्हिलि जुया च्वंगु का ।” धकाः वं लिसः बिल ।
“जिं खँ फुक थुइ धुंकल, तर छ साप पह सःम्ह खःका तता !” धकाः भृकुटीं वयागु लप्पा ज्वनाः दबुलिं क्वत यंकल ।
तुच्चायागु ई जूगुलिं तुच्चा पाखेर ब्याक्क वन । दबू छुं ईया लागि सुनसान जुल ।
निगू
मल्लपुरया सामंत जयअशोक मल्लया याकः काय् जय बोधि मल्लयात महासामंत जुजु अंशुवर्माया म्ह्याय् भृकुटी ब्याहायानाः बियगु बिचारं अन निम्हं वोगु जुयाच्वन । बौम्हसिगु मतिया खँ कायम्हं नं छुंछुं सिय धुंकूगु जुया च्वन । जयवोधि मल्ल नीखुदँया ल्याय्म्ह लागोलं लाःम्ह, यौवनया तेजं न्यताः च्याःम्ह वासनाया रसं मिखा प्याःम्ह भृकुटी नाप ब्याहा ज्वी धैगु आशां नुगः ग्वाःम्ह जुया च्वन । मिजं मचातय् पुचले व छुकिसनं म्ह मजू, बांला हिसिनं दु ।
महासामंत जुजु अंशुवर्मा थः म्ह्याय् व महारानी जःखः तयाः मेपिं सामंतपिं ल्यूल्यू तया दबुली वल । याय् माःगु जुजुयात सम्मान ब्याकस्यं यानाः थः थःगु थासे फ्यतुल ।
लाय्कूया प्याखंमोतसें थःगु बाजं बय्, बासुरी, ताः छु छु खः व व ज्वन, प्याखं हुइपिं जक सुमुक च्वना च्वन । “छुकियागु छु मगाना च्वन ? धकाः प्याखं पाः मकासे सुमुक च्वना च्वना ?” धका प्याखंमोया ज्याथः नायो बोधिजीवं न्यन । तर, प्याखं हुलिपिनि प्याखं हुइगु साहस प्यहाँ मवो । अज्याः थाय् लाक लिंबुवानया सामंत महाथुंकोहांनं “पल्पसायागु न्ह्योने प्याखं हुलेगु साहस दुपिं थन दैला ?” धका धयाकथं पल्पसा पाखेर स्वयाः “कासा पल्पसा ! छुकिया लिबाका च्वनेगु !” धका धाल । पल्पसा न्हिला च्वन । महासामंतं नं मिखा भाय् यानाः स्वीकृति विसेंलि दबू पाखेर पलाः न्ह्याकल । भृकुटी नं नापं वन । “पल्पसा तता । छला तःचक हे पहः सःम्ह जुया च्वन का ।” धका वं धाल । उकिंला थुलि ग्यना” धकाः पल्पसां पला छपलाः दबुली थव्छत ।
पल्पसाया न्ह्यू सलं स्वया च्वक्कोसित सालाकाल । आपायानाः ल्याय्म्हपिनिगु मिखायात साल । भृकुटी वीणा साला कयाः मुलेदिकलि पचिं प्याखं हुइकु हुइकुं झंकार यात झंकृत यात । मेमेगु बाजंबिजं नं थाना हल । उकियात पाय्छि ज्वीक पल्पसां थःगु तुतिया घंगलां नं ताल बिल । प्याखं पाः काकां पल्पसा बुल्हुं जँ चाचा हुइकु हुइकुं ल्हाःयागु अने तने पचिं संकेगु मुद्रा क्यक्यं प्याखं हुल । प्याखं स्वस्वं ब्याक्कसें छप्वाः म्हुतुथें पल्पसायागु प्रशंसा याना हल । पल्पसां झन झन प्याखं पाःयात थःगु नियंत्रणे हहं थःगु कला कौशल क्यना हल । मृदंग व वीणा थाःपिंत आछु आछु कंकल । पल्पसाया प्याखं पाः थपाय् चवकं च्वेक व पाय्छिक हुहुं वना च्वन कि नासःद्यो हे वयाके दुबितला धाय्माल । अज्याःथाय् लाक्क योगाचार्य बजांगबोधि थ्यंकः वल । बज्रांगबोधियात स्वागत याय्त भृकुटी वीणा तोतल पल्पसां प्याखं । योगाचार्य बज्रांगबोधियात ब्याक्कसें दना अभिवादन यानाः आसने फ्यतुकल ।
“थ्व जिगु लागि हेला खः” धकाः पल्पसा वन्यत्यन । भृकुटी “छाय् छाय् !” धायक धायक नं वं योगाचार्यया न्ह्योने वना विदा फों वन ।
“छाय् जिगु न्ह्योने प्याखं हुलेगु पापला ?” धका वसपोलं न्यन ।
“पापला छलपोलपिनिगु जक खः भगवन् ! जिपिंला निर्लज्ज, निस्पाप, निव्दंन्द व स्वच्छन्द जुया ज्वी धुंपिं खः छलपोलपिनि धका वसःयागु, चर्यायागु, लोक परलोकयागु ध्यान तय्माः धकाः न्ह्याबलें ग्याना जुया बिज्यायमाः जिमिला छु ! छलपोलयागुहे सन्माने जिं प्याखं हुलेगु तोता थके त्यनागु भगवन् !” धका व वन्यत्यन ।
“वन्य मतेनि तता !” धका भृकुटी लँपन । स्वैच्वंपिनि नुगः न्ह्यपू व मिखा व हे निम्ह मिसातय्गु रुप ला उने लाना च्वन । निम्हं तच्वक्कं बांलापिं, छम्हेसिके कामुकता आपाः छम्हसिके हिसिया नापं शांति नं उतिकं दु ।
“योगी भगवान विज्यातं वन्यमागु छु ? नु” वं वयात लप्पा ज्वना यंकल । निम्हं दबुली फ्यतुत । योगाचार्य वज्रांगवोधि खुइदँ पुजक पूम्ह ज्याथः जुयाच्वन । ऐसानं वयात अमिगु सौन्दर्य थुलि साल कि संसारे दुःख जक दुसा, थमिकेला सुख नं दुला ! धका खा न्ह्यप्वी वाय्क्यमाल ।
स्वयाच्वंपिं सामंततसें मेमेपिं प्याखं हुलेगु खँ छुत । लाय्कू प्याखंमोतय्गु प्याखं शूरु जुल । सुयागुं प्याखनं सुयातं लुधंके मफु । छुं भचा अन शांति वास यात । मल्लपुरया राजकुमार जयबोधि मल्लया मिखा पल्पसा नाप च्वंम्ह भृकुटी पाखेर जक वनाः नुगः व न्ह्यपुयात साला च्वंगु ताउ जाल । तर, वं वयात महासामंत जुजु अंशुुवर्माया म्ह्याय् भृकुटी धयाम्ह व हे खः गुम्ह थः नाप ब्यहा यान बिय धका थः बौम्हं मतिई तयातःम्ह धका मस्यू । च्वाक्क दना जयबोधि मल्लं धाल, “पल्पसा प्याखंमो नाप च्वंम्हेसिगु प्याखं सुरु जूसा गुलि बांलाई !” वयागु प्रस्ताव ब्याक्कस्यां यला यल “ज्यू” धाय्त सुयां साहस मदु । उकिं अन उकिया खन्य दयक छुं प्रतिक्रिया जूगु खन्य मदु । तर, भृकुटी व मिजंयात लिफः लिफः स्वयाः मिखां ज्वे ज्वे प्याना स्वत । जुजु अंशुवर्मायागु जम ख्वाः सकस्यानं स्वया च्वन । अंशुवर्मां म्ह्याय्म्हेसिगुया सिवं महारानीयागु ख्वाः निं
स्वत । महारानी नं व जयवोधि मल्लयात बेय् बेय् कोगु मिखां स्वया च्वन ।
भृकुटी वाथाक्क दनाः मिजंयात नय्थ्यं स्वयाः ल्हाः म्वे म्वे थ्याथ्यां दबू तोता वन । नापसं ल्वंम्ह गुरुंग सामंतं जयवोधि मल्लयात तिईजक न्हाय्पने स्वां पुयाः धाल, “व हे का, महसामंत अंशुवर्माया म्ह्याय् ।” अले जयवोधि मल्ल धुँथ्यं तःप्यानाः फुक्केसिनं ताय्क धाल, “थुकियागु पलेसा सँमित नाप ल्वानाः त्याका वय धुन्य वय्काय् !” नापं च्वंम्ह बौम्हं वयागु बोहले थाथा यायां क्यावात् बाबु ! क्याबात ! धाल । तर अमिगु व खँ सुनानं ध्वामथू ।
कथंहं ....
स्व.धर्मरत्न यमि
स्व.धर्मरत्न यमिया निगूगु उपन्यास भृकुटी ने.सं. १०८० सं च्वसापासा पाखें पिदंगु खः । उगु इलय्या सर्वश्रेष्ठ सिरपा “श्रेष्ठ सिरपा” कायेत नं ताःलाःगु उपन्यास खः भृकुटी । थ्व उपन्यासया निगूगु संस्करण ने.सं.१०८३ व स्वंगूगु संस्करण ने.सं.१०९३ लय् पिदंगु खः । थुगु उपन्यास थौंकन्हय् बजारय् न्यायेगु मदय्धुंकल । पाठक पिनिगु इनाप कथं थ्व उपन्यास छसिंकथं पिथनेगु कुतः यानागु खः — सम्पादक
ज्वजलपा वाःपौ ल्याः १७० तिथि ने.सं.११३८ सिल्लाथ्व द्वादशी आइतवार पिदंगु
छगू
सुपाँय्या याक्वप्वालं तिइजक तिमिला प्याहाँ वल । प्रशांत महासागरं किसि द्वंबो काकां वयात स्वागत यात । उफोस्वां जक छाय सुमुक च्वनी ? वं नं मुसुं न्हिलाः वयात नँतुल । लाय्कूया इता पाखेरगु कःसिया कःसिम्वले च्वनाः जिके स्वयाः थ्व तिमिलायाके छु अप्पो बांलाःगु दु ? धका लानीमै भृकुटी थँ स्वया च्वन । अज्याः थाय्लाक जुजु अंशुवर्मा गुजिलं भाराक्क संक थ्यंक वल ।
म्ह्याय्यात क्वकया जुजु लासाय् फ्यतुत । न्ह्यसिपुसि धाधां बौम्हेसिके न्यन, “मखु अबुजु ! मनूतस्यं जिगु ख्वा खन कि मिखा हे लिमकासे स्वया जक च्वनीगु, जिं हानं तिमिला खः कि अथे हे स्वयाः च्वने माःसिति वैगु । थ्व छुल्याः ? हानं तिमिलायात स्वस्वं नुगः खुल्ल मिनाः मछिंक थँ जिनाः वैगु । गथे थें मस्यू !” थुलि धयाः वं बौम्हेसिगु गुजिलंया क्वफ्योः न्ह्यत्तुं न्ह्यल । म्ह्याय्म्हेसिगु न्ह्यसःयात लिसः बियमछालाः बौम्ह क्वछुत । छुं भचा लंकाः द्यनेगु गं थाना हल ।
सुथ जुल । पिथां लिहाँ वयाः म्हुतु च्वलेचिले धुंकाः समाय्याय्गु कोठाय् लानीमै भृकुटी वःगु खनेवं समाय्या ज्वलं भ्वातिंनं पाय्छि यात । समाय्यागु ज्या सिधेवं सँझ्याया फले फ्यतु वन । चान्हसिया तिमिला लुमंक च्वापुगुँ वं खन । च्वापुगुँ ल्यून्यं निभा जः ह्याउँ ह्याउँ धाय्क न्यंन्यं वया च्वन । गुगुलिं वयात साला यनां च्वन । निभाःया जलं च्वापुथें हे त्वैसे च्वंगु सुपाय् छधीचां थःगु रुप ह्युह्युं तच्वकं बांलाम्ह ल्याय्म्ह छम्हेसिगु ख्वा ल्वीकाः क्यना बिल । गुगु ख्वालं लानीमै भृकुटीयात लाती याना बिल । गुगुलिं च्वापुगुँ पाखेर जक स्वय् माःसिति वय्का बिल । गुगु लिपा बानी हे जुया वन । सुथ जुल कि सिंगु स्वय्या न्ह्यो च्वापुगुँ स्वैगु जुल । स्वय् माःसिति वोगु वं चाः, तर छाय् माःसिति वोगु खः व वं छुं मथू ।
लाय्कुली खास्ति पाखेरया चिवामित आपाः वय वनेगु जुया वल । न्ह्याबलें महाँनायोपिं जुजुनाप खँ ल्हाइगु नं जुयावल । उखें थुखेंया महाँत झन झन खने दया वल । ल्वावःत नं हुई हाय् यानाः पाय्छि याना हल । गुगु ब्याक्कसें देशे सुंनाप तःधंगु ल्वापु ल्वाय् मालीगु दसि क्यना च्वन ।
तास तिनिखालं भुना तःगु जात, थू पिकयाः जोशी छाय् स्वय्त गोरले सलामं ध्वय् पित्तु पिल । जाकि कुर्कु कुर्कुं ल्याः स्वस्वं भुनुभुनु हाहां जुजुयात जोशीं “च्वापुगुं पाखेरं झीत तचोगु ल्वापु वैगु दु । तर बुद्धि व धैर्यं ज्या काल धाःसा ल्वापुया जाय्गु जोग नं दु । गुगुलिं झीगु जश झन च्याई” धका बिंति यात ।
प्यख्यरं ल्वाय्गु ज्या–खँ जुया च्वन । सिक्किमया धेन चोनया सामंत, धनकुता व तापले जोङया लिंबु खंबु सामंत, मधेशया थारु सामंत, जनकपुरया मैथिली सामंत, मल्लपुया मल्ल सामंत, लम्जोङया गुरुंग सामंत, पाल्पा गुल्मीया मगर सामंत, हिलंबोया शेर्पा सामंत, डोतीया ठकुरी सामंत धिंच्याया तामांङसामंत कांतिपुरयात झन कांति द्यपं वयाः थाकः वया च्वन । द्वलंदो जक मखु लखं लख महांत खाय धुंकल ।
राजधानी थाय् थासय्या सामंतपिंत महासामंत जुजु अंशुवर्माया प्याखं क्यना भ्वे नकेगु तन खन जुया च्वन । भ्वे न्ह्यो छको व भ्वे ल्यू छको प्याखं न क्यनागुलीं लायकुली इगःमिगः अपो जुया च्वन । लायकू दबू छाय्पालि प्याखंया नायोनं लानीमै भुकुटी यात “छलपोल नं प्याखं हुला बिजाय्गु ला ?” धकाः न्योंवल । “अबुजु व मामं छु धाइ मस्यू ।” धकाः धया व्छत । भचा लनाः लायकू प्याखंखलःया छम्ह मिसा ब्वाङ वयाः भृकुटीयात “जुजुया ला छलपोलयात थुगुसी प्याखं हुइक्यगुली मन वंका बिज्याना च्वन” धकाः धाः वलः अले हानं मेम्ह नःलिम्ह प्याखंमो छम्ह चुल्ल वयाखतं भृकुटीयात न्यासि चाः सलं गिजय् नं याय् थ्यें याना धाल “देशया सामंतपिनि न्ह्योने थौंला लानीमै ! छलपोल नं ला प्याखं हुला बिज्याइगु धालःनि, सुं सामंतया मिखा झी लानीमैयाके वन धासाः छुयाय् का !” धका न्ह्योनेतुं च्वंगु लासाचाय् फ्यतुत ।
“सुनां धाल ? जि प्याखं हुइगु खँ ! अपो खँ ल्हाना ज्वीगु बानी आम जितः मयो न्हां, न्हापातु न्यंका बिय ।” धकाः भृकुटी दनाः दुने वन । “हुले मालेव स्वय् का । धका नःलिचा प्याखंमो नं दना वन ।
लायकू दबुली देशे नांदंम्ह पल्पसा धयाम्ह प्याखंमोया प्यखेरं ल्यासेपिं मूं वल । वयागु धाले बुँ थ्यें ह्याउँगु म्हुतुसि फायाः मुसु काइबले खन्यदैगु वां पल्पसायात हे लोमंका बिइगु । बालाबाला चिंगु मिखां छको छको क्यलेहेनं स्वैबले मिजंत धाक्को वातां च्वना च्वनीगु । वयागु ख्वाःयात व म्हयात ल्वेक थुलि बांलाक वसः व तिसा तिया तल कि वयागु चिमिसँ प्वालं प्वालं हिसि पिज्वै वया च्वन । वयागु पतासिया रेशय् थुलि सालु कि वयागु जोवन भय् भय् बियाः वःगु हे प्रतक्ष खने दै वयाः श्रृंगार रसयात दासि वो थ्यें वय्का च्वन । लायकू खलःया प्याखंमोतसें वया पल्पसायात “मंतय्क तता ! मंतय्क ! तापाः ख्वाः ।” धकाः नँतूल ।
प्याखंमो पल्पसां गम्कय् जूगु पहलं घूंकयाः अपिं फुकेसितं “जिला थन तापाः ख्वाःहे ज्वीनि छिपिं थ्यें ज्यापिं सर्गतं व्छै हःपिं अप्सरात दसेंलि !” धका धाल ।
“अपाय च्वकं नुगः मूसा छ नं थन हे चों वा रे सा ।” धकाः छम्हेस्यं लिसः बिल ।
“धन्य, धन्य न्हां पल्पसा ! छंगु थौँ यागु रुप ला, उन, वसः व तिसायात ।” धका लाखेभाजुं थःगु सेनापतियागु पूmर्ति क्यनाः धाल ।
लाय्कूया प्याखंमोपिनिहे नुगः मुइक बांलाका वोम्ह पल्पसां थःगु सौंदर्य व श्रृगांरया बलं थुलि अन प्रभावित यात कि “जि हे जक खः” धकाः धाइपिं बांलापिं ल्यासेपिंत नापं तोल्यहे चाय्का बिल । लाय्कूया प्याखंमोतसें वयागु रुप, ला, उन, व तिसा वसः बांलागुलिं थुलि नुगः मुइकल कि सहः याय् मफया वयात गिजय्याय्गु नापं शुरु याना हल । गुकिं ग्यंम्ह पल्पसाया ख्वाः च्याना वल । “लाय्कू जुयां ज्यूला ! थ्व हेला जितः छाय् ?” धाधां दबू तोताः प्याहाँ वनेगु पहः तक वं क्यने माल । जुजुया म्ह्याय् भुकृटी नं प्याखं मोया वसः तिसां तिया पल्पसायाथाय् वल । लानीमै भृकुटी खस्यंलि तिनि पल्पसाया तं तन । “छं भचा तंमो ख्वाः वो खःला ? पल्पसा तता !” धका वं न्यन । “मखु छुं जुयाः च्वंगु मखु थःथले ख्यालि न्हिलि जुया च्वंगु का ।” धकाः वं लिसः बिल ।
“जिं खँ फुक थुइ धुंकल, तर छ साप पह सःम्ह खःका तता !” धकाः भृकुटीं वयागु लप्पा ज्वनाः दबुलिं क्वत यंकल ।
तुच्चायागु ई जूगुलिं तुच्चा पाखेर ब्याक्क वन । दबू छुं ईया लागि सुनसान जुल ।
निगू
मल्लपुरया सामंत जयअशोक मल्लया याकः काय् जय बोधि मल्लयात महासामंत जुजु अंशुवर्माया म्ह्याय् भृकुटी ब्याहायानाः बियगु बिचारं अन निम्हं वोगु जुयाच्वन । बौम्हसिगु मतिया खँ कायम्हं नं छुंछुं सिय धुंकूगु जुया च्वन । जयवोधि मल्ल नीखुदँया ल्याय्म्ह लागोलं लाःम्ह, यौवनया तेजं न्यताः च्याःम्ह वासनाया रसं मिखा प्याःम्ह भृकुटी नाप ब्याहा ज्वी धैगु आशां नुगः ग्वाःम्ह जुया च्वन । मिजं मचातय् पुचले व छुकिसनं म्ह मजू, बांला हिसिनं दु ।
महासामंत जुजु अंशुवर्मा थः म्ह्याय् व महारानी जःखः तयाः मेपिं सामंतपिं ल्यूल्यू तया दबुली वल । याय् माःगु जुजुयात सम्मान ब्याकस्यं यानाः थः थःगु थासे फ्यतुल ।
लाय्कूया प्याखंमोतसें थःगु बाजं बय्, बासुरी, ताः छु छु खः व व ज्वन, प्याखं हुइपिं जक सुमुक च्वना च्वन । “छुकियागु छु मगाना च्वन ? धकाः प्याखं पाः मकासे सुमुक च्वना च्वना ?” धका प्याखंमोया ज्याथः नायो बोधिजीवं न्यन । तर, प्याखं हुलिपिनि प्याखं हुइगु साहस प्यहाँ मवो । अज्याः थाय् लाक लिंबुवानया सामंत महाथुंकोहांनं “पल्पसायागु न्ह्योने प्याखं हुलेगु साहस दुपिं थन दैला ?” धका धयाकथं पल्पसा पाखेर स्वयाः “कासा पल्पसा ! छुकिया लिबाका च्वनेगु !” धका धाल । पल्पसा न्हिला च्वन । महासामंतं नं मिखा भाय् यानाः स्वीकृति विसेंलि दबू पाखेर पलाः न्ह्याकल । भृकुटी नं नापं वन । “पल्पसा तता । छला तःचक हे पहः सःम्ह जुया च्वन का ।” धका वं धाल । उकिंला थुलि ग्यना” धकाः पल्पसां पला छपलाः दबुली थव्छत ।
पल्पसाया न्ह्यू सलं स्वया च्वक्कोसित सालाकाल । आपायानाः ल्याय्म्हपिनिगु मिखायात साल । भृकुटी वीणा साला कयाः मुलेदिकलि पचिं प्याखं हुइकु हुइकुं झंकार यात झंकृत यात । मेमेगु बाजंबिजं नं थाना हल । उकियात पाय्छि ज्वीक पल्पसां थःगु तुतिया घंगलां नं ताल बिल । प्याखं पाः काकां पल्पसा बुल्हुं जँ चाचा हुइकु हुइकुं ल्हाःयागु अने तने पचिं संकेगु मुद्रा क्यक्यं प्याखं हुल । प्याखं स्वस्वं ब्याक्कसें छप्वाः म्हुतुथें पल्पसायागु प्रशंसा याना हल । पल्पसां झन झन प्याखं पाःयात थःगु नियंत्रणे हहं थःगु कला कौशल क्यना हल । मृदंग व वीणा थाःपिंत आछु आछु कंकल । पल्पसाया प्याखं पाः थपाय् चवकं च्वेक व पाय्छिक हुहुं वना च्वन कि नासःद्यो हे वयाके दुबितला धाय्माल । अज्याःथाय् लाक्क योगाचार्य बजांगबोधि थ्यंकः वल । बज्रांगबोधियात स्वागत याय्त भृकुटी वीणा तोतल पल्पसां प्याखं । योगाचार्य बज्रांगबोधियात ब्याक्कसें दना अभिवादन यानाः आसने फ्यतुकल ।
“थ्व जिगु लागि हेला खः” धकाः पल्पसा वन्यत्यन । भृकुटी “छाय् छाय् !” धायक धायक नं वं योगाचार्यया न्ह्योने वना विदा फों वन ।
“छाय् जिगु न्ह्योने प्याखं हुलेगु पापला ?” धका वसपोलं न्यन ।
“पापला छलपोलपिनिगु जक खः भगवन् ! जिपिंला निर्लज्ज, निस्पाप, निव्दंन्द व स्वच्छन्द जुया ज्वी धुंपिं खः छलपोलपिनि धका वसःयागु, चर्यायागु, लोक परलोकयागु ध्यान तय्माः धकाः न्ह्याबलें ग्याना जुया बिज्यायमाः जिमिला छु ! छलपोलयागुहे सन्माने जिं प्याखं हुलेगु तोता थके त्यनागु भगवन् !” धका व वन्यत्यन ।
“वन्य मतेनि तता !” धका भृकुटी लँपन । स्वैच्वंपिनि नुगः न्ह्यपू व मिखा व हे निम्ह मिसातय्गु रुप ला उने लाना च्वन । निम्हं तच्वक्कं बांलापिं, छम्हेसिके कामुकता आपाः छम्हसिके हिसिया नापं शांति नं उतिकं दु ।
“योगी भगवान विज्यातं वन्यमागु छु ? नु” वं वयात लप्पा ज्वना यंकल । निम्हं दबुली फ्यतुत । योगाचार्य वज्रांगवोधि खुइदँ पुजक पूम्ह ज्याथः जुयाच्वन । ऐसानं वयात अमिगु सौन्दर्य थुलि साल कि संसारे दुःख जक दुसा, थमिकेला सुख नं दुला ! धका खा न्ह्यप्वी वाय्क्यमाल ।
स्वयाच्वंपिं सामंततसें मेमेपिं प्याखं हुलेगु खँ छुत । लाय्कू प्याखंमोतय्गु प्याखं शूरु जुल । सुयागुं प्याखनं सुयातं लुधंके मफु । छुं भचा अन शांति वास यात । मल्लपुरया राजकुमार जयबोधि मल्लया मिखा पल्पसा नाप च्वंम्ह भृकुटी पाखेर जक वनाः नुगः व न्ह्यपुयात साला च्वंगु ताउ जाल । तर, वं वयात महासामंत जुजु अंशुुवर्माया म्ह्याय् भृकुटी धयाम्ह व हे खः गुम्ह थः नाप ब्यहा यान बिय धका थः बौम्हं मतिई तयातःम्ह धका मस्यू । च्वाक्क दना जयबोधि मल्लं धाल, “पल्पसा प्याखंमो नाप च्वंम्हेसिगु प्याखं सुरु जूसा गुलि बांलाई !” वयागु प्रस्ताव ब्याक्कस्यां यला यल “ज्यू” धाय्त सुयां साहस मदु । उकिं अन उकिया खन्य दयक छुं प्रतिक्रिया जूगु खन्य मदु । तर, भृकुटी व मिजंयात लिफः लिफः स्वयाः मिखां ज्वे ज्वे प्याना स्वत । जुजु अंशुवर्मायागु जम ख्वाः सकस्यानं स्वया च्वन । अंशुवर्मां म्ह्याय्म्हेसिगुया सिवं महारानीयागु ख्वाः निं
स्वत । महारानी नं व जयवोधि मल्लयात बेय् बेय् कोगु मिखां स्वया च्वन ।
भृकुटी वाथाक्क दनाः मिजंयात नय्थ्यं स्वयाः ल्हाः म्वे म्वे थ्याथ्यां दबू तोता वन । नापसं ल्वंम्ह गुरुंग सामंतं जयवोधि मल्लयात तिईजक न्हाय्पने स्वां पुयाः धाल, “व हे का, महसामंत अंशुवर्माया म्ह्याय् ।” अले जयवोधि मल्ल धुँथ्यं तःप्यानाः फुक्केसिनं ताय्क धाल, “थुकियागु पलेसा सँमित नाप ल्वानाः त्याका वय धुन्य वय्काय् !” नापं च्वंम्ह बौम्हं वयागु बोहले थाथा यायां क्यावात् बाबु ! क्याबात ! धाल । तर अमिगु व खँ सुनानं ध्वामथू ।
कथंहं ....
No comments:
Post a Comment