सार्वजनिक पुखुत जोगय् यायेनु

सार्वजनिक पुखुत जोगय् यायेनु

नजरराम महर्जन

चकं थाय् झीत गुलितक माः धकाः  वंगु दँया तःभुखाचं झीत क्यने धुंकल ।  आः झीके चकं थाय् हे मदय् धुंकल । बरु धमाधम न्हंना वनांच्वंगु दु । दुगुयात सुरक्षा यायेमफया च्वन ।देय् चाहुइक पुखुत दयेकातःगु थौं व पुखुत नं ल्हाका यनांच्वंगु दु । न्हापा झी पुर्खापिन्सं बुँई लखं थनेत, व वस्तु भाउ झ्वयेत ज्याछिंक थातुंथासय् पुखु दयेकाः तःगु दु । अथेहे छुं गथेंजुया छेँय्मिं नःसा लःया समस्या मजुइक देसय् दुने नं त्वाःत्वालय् पुखुत दयेकाः तःगु दु । छुं नं गांया शोभा धइगु पुखु खः । पुलांगु नेवाः वस्ती, नेवाः गामय् न्ह्याथाय् नं पुखुत यक्व दइ । ई हिलावंलिसें आधुनिकताय् पलाः छ्यूपिं मनूतसें धमाधम पुखुत म्हासय् याना यंकाः च्वंगु दु ।

न्हापा झी अग्रजपिनि सामाजिक मनूत जुयाच्वन । सामाजिक स्वार्थया निंतिं व्यक्तिगत स्वार्थयात त्वःता बिइ । अथेजुयाला थातुंथासय् थःगु धेबा खर्च याना झह्रु हिति, फल्चा दयेकाः तइ । तर थौंकन्हय् अथे मखय् धुंकल । मनूत सामाजिकसिकं व्यक्तिगत लाभ हानि स्वइपिं जुइ धुंकल । न्ह्याम्हेसियां छु याना सार्वजनिक सम्पत्ति हडपय् यायेगु धइगु खँय् ध्यान वनेधुंकल । थन जिं पाँगाया दन(पुखु)या बारे खँ ल्ह्वनेत्यनागु दु ।

किपू नगरपालिकाया वडा नं.९,१०, ११ व १२ वडाय् लाःगु पाँगाय् नंं यक्व हे पुखू दु । तर थौंकन्हे अजःगु पुखु धमाधम म्हासय् जुया वनाच्वंगु दु । वा म्हासय् याना यंकाच्वंगु दु । पाँगाय् दुहाँवनेसातं ध्वाखासी पुखु धकाः जिं सिइक हे दुगु खः । न्हापा व पुखुली म्येलहीपिनि म्येयात म्हसिइकीगु पुखु खः । ह्येँ झ्वइगु पुखु कथं म्हस्यू । असारं काचाक्क आकासं वा मवइबलय् व पुखुया लः ह्वला वापिइगु जिं स्यू । आः थौंकन्हे व पुखु ल्हाना नवज्योति स्कुल व बिचाः गुथिया भवन दयेका धुंकल ।

पाँगाया लाछि नं देय् पुखु दु । व पुखु अझतकला दनि, तर लः मथाय् धुंकल । न्हापाया पुखु बांलाकेगु नामय् सिमेन्टं पुखुसी व भूमि दयेकल । गनथाय् छु चुक जुल न्हापाथें यक्व लः मजाल । आः नांजकया लः मथागु पुखु जुयाबिल । न्हापा व पुखुया लः ह्वला बुँई वापिइगु याइगु ।

अथे हे पाँगाया दथलय् नं छगू पुखु दु । गुगु पुखुली गुंपुन्हिया सापारु बलय् साघ्यःयात धरब्वाकीगु खः । व पुखु थौंतक दनि । तर न्हापायासिबें चीकू जुइधुंकल । पुखुया पूर्वपाखे नं आखाः छेँ दने धुंकल ।
न्हापा दथलय् हे खालय् नं छगू पुखु दुगु खः । गुगु पुखुयात खाः पुखु धाई । न्हापा दुरुपुखुलीं लः हयाः व पुखुली तयाः सफा यानाःतिनि मेथाय् लः छ्वइगु, वहे लः त्वनेगु याइगु । लिपा दुरुपुखुया लः पाईपय् तयाः हःसेंलि व खा पुखुली न्याः लहीगु याना हल । असारं वापिइत लः यंकेगु याना तःगु खः । तर थौंकन्हे व पुखु ल्हाना अन नं मंकाः छेँय् दयेके धुंकल ।

वया क्वसं तलपुखु दु । उगु पुखूया लालपूर्जा नं दु । २१ सालया नापिकथं व पुखु बालकुमारी पंचायत २÷क, कित्ता नं.४१ पोखरी १ छपी व १० आना दु । व पुखुली पाँगामितय् सिइपिनिगु श्राद्ध याना प्यँ वायेयंकीगु थाय् खः । थःपिनिगु परम्परानाप स्वानाःच्वंगु पुखु जुया पाँगामितसें बांलाक दयेका संरक्षण याना तःगु दु ।

पाँगाया धुसिइ भिना पुखु धाइगु पुखु दुगु खः । गुगु पुखु बालकुमरी पंचायत ४÷क, कित्ता नं.१६ पोखरी ७ आना ३ पैसा दुगु खः । आः उगु पुखु ल्हाना की.न.पा. वडा नं.११ या वडा भवन दयेके धुंकल ।

वयां क्वय् दन धाःगु पलस्वां पुखु दु । गुगु पुखू बालकुमारी पंचायत वडा नं.१÷क, कित्ता नं.६ २.११ आना दु ।  गुगु थासय् पाँगामितय् भाजंगलय् सिथं यंकाः लिहाँ वइबलय् मिजंपिं फुकीबाकाय् नं अन म्वःल्हुया जक छेँय् वइगु चलन दु । थौंंतक नं व चलन द हे दनि । अले पाँगाया बादेय्सिया झिन्हूया दू ब्यंकः वइगु थाय् नं अन हे खः । न्हापा अन यक्व पलेस्वां सः । गुन्हुपुन्हिबलय् सापारु खुन्हु वसः घाकाः छ्वइपिन्त पलेस्वां छुकाः छ्वयेत वहे पुखुलीच्वंगु पलेस्वां खाना यंकीगु । असारं वापीबलय् व वा लइबलय् ज्यायाइपिनि बजि नकीबलय् वहे दनय् लप्ति खानाः यंकाः बजि नइगु जिं यक्व सिउ । छुं दँ न्ह्यः व दन नं पाँगाया हे छखलःसें थःगु धकाः नालाः पुखुसिथय् छेँय्तकं दने धुंकूगु खः । तर लिपा पाँगाया ल्याय्म्हतसें अदालतय् मुद्दा तयाः मुद्दां त्याकाः व छेँ थुनाः सार्वजनिक सम्पति यायेत ताःलात । आः व थासय् प्यधाः हिति दु । उकिं चारधारा धाइगु जुइ धुंकल । व थासय् नं आः मंकाः छेँय् (सामुदायिक भवन) दयेके धुंकल । छकूचा जक पुखुया रुपय् ल्यंदनि । वयाँ क्वय् नं छगू दन दु । गुगु दन बालकुमारी १÷क, कित्ता नं.१९, ५.११ न्यापी व झिंछगू आना दु । गुगु दनय् न्हापा असारं व दनया लः ह्वलाः वापिइ । उकिं यानां दँसिबुईं इलय् वापी खनाः वा नं यक्व सः । चिकुलांं फुतबल म्हितेगु, सा, म्ये, फै झ्वइगु, मनूतय् आराम काइगु थाय् खः । लिपा व पुखु चोभालय् च्वंपिं सुं कार्कीपिन्सं थःगु नामय् लालपुर्जा दयेकाः हल धाःगु न्यना अन निगू स्वंगू दँतकला वा नं पिउगु सिउ, पुखुली वापिउपिन्त देसँ थुकलं बिइगु याना हःबलय् वापी मछाल । अले धुसिया सूर्यज्योति क्लबया ल्याय्म्हतसें अन वापिके बिइमखु थ्व सार्वजनिक हे खः धकाः दावी यासेंलिं अन वापिइगु बन्द जूगु खः । व पुखुयात दँसिइ बुँदुपिन्सं भति भति याना अतिक्रमण यानाः आः प्यपी नं दइमखुत थें च्वं । थगुने भुखाय् ब्वया छेँय्दुँपिन्सं चाः वांछ्वयेगु यानाः आः नां जक पुखु दनि । पुखू जायेधुंकल । अथे हे क्वय् दन धकाः हानं मेगु दन दु । गुगु दन नं बालकुमारी १÷क कित्ता नं.१०७ पोखरी ७ रोपनी २ आना दु । न्हापा थ्व दन नं असारं वापीत लः मुंकीगु, चिकुलां वस्तुभाउ झ्वयेगु व फुटवल म्हितीगु थाय् खः । अन कसू नं यक्व दु । उकिं मस्त खोपचा छगू ज्वनाः अन कसू माला नःवइगु थाय् खः । थ्व पुखु नं चोभाःया हे सुं कार्की धाःम्हसें थःगु नामय् लालपूर्जा दयेकाः हयेधुंकल । तर अझतक व दनय् इमिसं थःगु अधिकार जमय् यायेफुगु मदुनि । थ्व नं सूर्यज्योतिं क्लबं सुयातं थीकूगु मदु । अन गाःवंकाः न्यां लहिना तःगु दु । व पुखुया संरक्षण यायेया निंतिं सूर्य ज्योति क्लबं पुखुया सिथय् सिथय् सिमा पिनाःतःगु दु । थौंकन्हे व सिमा ततःमां जुइधुंकूगु दु ।

च्वय् न्ह्यथनागु पुखुया लालपुर्जा व नापी शाखा कलंकीया भ्वतँ थ्व न्यागु पुखू नं सार्वजनिक हे खः धइगु प्रमाणित जूगु दु । तर दथु दन व क्वय् दन यानाः निगू कित्ताय १२ रोपनी १३ आना जग्गा चोभाःया सुरेन्द्र जंग कार्की व राजेन्द्र जंग कार्कीया नामय लालपुर्जा दयेके धुंकल धइगु खँ न्यनेदु ।

थ्व खँ खःला मखुला ? बुझय् यानाः सार्वजनिक जग्गा गथेजुया व्यक्तिया नामय् लालपुर्जा दयेकल । थ्व खँ सिइकाः माःगु कथं पलाः ल्ह्वने माल । थ्वखँय् सहलह ब्याकेत पाँगाय् सार्वजनिक अन्तक्र्रिया यानाः बृहत्त नागरिक सरोकार केन्द्र दयेका न्ह्याःवनेमाःगु खनेदु । मखुसा करोडौं रुपैया वंगु सार्वजनिक सम्पत्ति व्यक्तिगत जुइगु खतरा दु । आःला छुं नं यायेफइमखु, कन्हे इमिसं वहे लालपुर्जा बःकया कब्जा यात धाःसा छु यायेगु ? थ्व खँय् सकसिनं बिचाः यायेमाःगु हथाय् जुइधुंकल ।