असारं बाजं थाये मत्यः
अन्धविश्वासय् लिकुनाच्वंगु विज्ञान
पन्ना रत्न महर्जन
बाजं धायेवं हे झीत न्ह्यैपुस्य च्वंगु वातावरण लुमनावइ । जात्रापात्रा, भ्वका भ्वजन, नखः चखः आदिबलय् बाजं थायेगु चलन दुगुलिं थथे जुइगु खः । उकें बाजं लुमनेवं हे थज्यागु पर्व झीगु मिखाय् झलझल वइ ।
बाजं थीथी वातावरणय् थी थी कथं थायेगु याइ । थ्वया थःगु हे कथं अर्थ दु । दुखय् थाय्गु बाजंया बोलनं दु । सुख व हासिख्याली याइबलय् थाइगुया बोल नं दु । थ्व फुक्क बाजंया ताल व सूरय् भर परय् जुइ । न्ह्यागु न्ह्याथे जूसां बाजं धायेवं हे दुःखया खँ त्वःता सुखया खँ अप्वः लुमनी ।
बाजं थायेत सजक सयां मज्यू धैथें धैर्य नं दयेमाः । बाजं थायेबलय् बेला बखत कथं थायेमाः । यःयः बलय् यःयःथे थाय् मज्यू । अथेयात धायेवं बेमौसमया बाजा धायेगु याइ ।
आनन्द दयेक व न्ह्यैपुस्य च्वंक बाजं थायेत लिलाये माः । हथासं हथासं व लिमलाक बाजं थाना बाजंया छुं अर्थ दइमखु । थज्याबलय् सूरताल नं मिलय् याये मफये यः । उकें यक्व ज्या दइबलय् थाकेगु उपयुक्त मजू ।
बाजं दयेकेत मेमेगु साधनया लिसें छेँगु नं मदयेक मगाः । बाजं थायेथाय् छेंगुलिं भुनातइ । थ्व यक्व तन्कय् जुइके माः । तन्कय् मजुल कि बांलाक न्याइमखु । प्याके मज्यू, गंका तयेमाः । लःलानाः माःबुलकि छ्वासुया वइ । छ्वासुलकि सःवेसःजुइ । असारया बखत धयागु झवालां पाला वा वइगु बखत खः । थज्याबलय् बाजं थातकि प्याइगु भय् दइ । वा वइबलय् लखं प्यानाः बाजं मन्याइगु जक मखु बाजं हे स्यने यः । उकें असारं बाजं थाये मत्यः धयातःगु खः ।
असार महिना धयागु वापीगु बखत खः । थ्व बखतय् पी मफुतकि वा बांलाक सइमखु । झीगु समाजय वायात मूअन्न कथं कयातःगु दु । झीगु मू नसा धयागु हे जा, बजि खः । न्ह्याथें ज्याःगु विधि व्यवहारय् नं जाकि बजि मदयेकं मगाः । सामाजिक परंपरा व मान्यता कथं दछियंक न्यायेके माःगु थीथी पर्वय् वाया तःधंगु भूमिका दु । थुकथं दछि यंकं नये माःगु व विधि व्यवहारय् नं छ्यले माःगु अन्न पीत न्ह्यागु ज्या त्वःताः नं यायेमाः धयागु मान्यता दु । थ्व ज्या न्याइबलय् मनू सीसां सिथं यंकेत थ्व ज्याःनिं सिधयेके माः धयागु लोकमान्यता कथं कायेगु यानातःगु दु । उकें थ्व ज्यायात सिन्हाज्या धयातःगु खः धकाः धायेगु याः ।
मू बालि कथं कयातःगु सिन्हाज्याया बखत व झ्वालां पालां वा वइगु बखत जूगुलिं नं असारं बाजं थाये मज्यू धयातःगु खः । गबलेनिसें वा वइ व गबलेतक वइ धाये फइमखु । लीपा लाक पिनाः वा पाकय् जुइमखु । लिसें वा पीत पी स्वयां लछि धयाथें न्ह्यःनिसें पुवाचा तयेमाः । तसेंनिसें पी मत्यःतले थ्वयात बिचाः नं यायेमाः । थुकिया लागि नं ज्या लिलाइमखु । गबले वा वइ गबले मवइ सीके मफइगु व गबलेनिसें गबलय् तक असार मानय् याना बाजं मथायेगु धयागु धाये फइमखु । उकें थुकिया लागि उगु बखत लाकाः सिथि नखःनिसें गथांमुगः तक बाजं थाये मज्यू धयातःगु खः । थ्व बखत असारं लाइगुलिं धाये अपुकेत असारं बाजं थायेमत्यः धायेगु यानातःगु जक खः । थ्व अबधि भःरि बाजं थानाः यायेमाःगु जात्रापात्रा, नखः चखः, पुजाविधि आदि छुं नं यायेगु याइमखु । छुं जुयाः गनं नं बाजं मथासे मगाःगु बाध्यता जुल धाःसा क्षमा फ्वने कथं नासः द्यः पुजा यानाः जक थायेगु याइ ।
अन्धविश्वासय् लिकुनाच्वंगु विज्ञान
पन्ना रत्न महर्जन
बाजं धायेवं हे झीत न्ह्यैपुस्य च्वंगु वातावरण लुमनावइ । जात्रापात्रा, भ्वका भ्वजन, नखः चखः आदिबलय् बाजं थायेगु चलन दुगुलिं थथे जुइगु खः । उकें बाजं लुमनेवं हे थज्यागु पर्व झीगु मिखाय् झलझल वइ ।
बाजं थीथी वातावरणय् थी थी कथं थायेगु याइ । थ्वया थःगु हे कथं अर्थ दु । दुखय् थाय्गु बाजंया बोलनं दु । सुख व हासिख्याली याइबलय् थाइगुया बोल नं दु । थ्व फुक्क बाजंया ताल व सूरय् भर परय् जुइ । न्ह्यागु न्ह्याथे जूसां बाजं धायेवं हे दुःखया खँ त्वःता सुखया खँ अप्वः लुमनी ।
बाजं थायेत सजक सयां मज्यू धैथें धैर्य नं दयेमाः । बाजं थायेबलय् बेला बखत कथं थायेमाः । यःयः बलय् यःयःथे थाय् मज्यू । अथेयात धायेवं बेमौसमया बाजा धायेगु याइ ।
आनन्द दयेक व न्ह्यैपुस्य च्वंक बाजं थायेत लिलाये माः । हथासं हथासं व लिमलाक बाजं थाना बाजंया छुं अर्थ दइमखु । थज्याबलय् सूरताल नं मिलय् याये मफये यः । उकें यक्व ज्या दइबलय् थाकेगु उपयुक्त मजू ।
बाजं दयेकेत मेमेगु साधनया लिसें छेँगु नं मदयेक मगाः । बाजं थायेथाय् छेंगुलिं भुनातइ । थ्व यक्व तन्कय् जुइके माः । तन्कय् मजुल कि बांलाक न्याइमखु । प्याके मज्यू, गंका तयेमाः । लःलानाः माःबुलकि छ्वासुया वइ । छ्वासुलकि सःवेसःजुइ । असारया बखत धयागु झवालां पाला वा वइगु बखत खः । थज्याबलय् बाजं थातकि प्याइगु भय् दइ । वा वइबलय् लखं प्यानाः बाजं मन्याइगु जक मखु बाजं हे स्यने यः । उकें असारं बाजं थाये मत्यः धयातःगु खः ।
असार महिना धयागु वापीगु बखत खः । थ्व बखतय् पी मफुतकि वा बांलाक सइमखु । झीगु समाजय वायात मूअन्न कथं कयातःगु दु । झीगु मू नसा धयागु हे जा, बजि खः । न्ह्याथें ज्याःगु विधि व्यवहारय् नं जाकि बजि मदयेकं मगाः । सामाजिक परंपरा व मान्यता कथं दछियंक न्यायेके माःगु थीथी पर्वय् वाया तःधंगु भूमिका दु । थुकथं दछि यंकं नये माःगु व विधि व्यवहारय् नं छ्यले माःगु अन्न पीत न्ह्यागु ज्या त्वःताः नं यायेमाः धयागु मान्यता दु । थ्व ज्या न्याइबलय् मनू सीसां सिथं यंकेत थ्व ज्याःनिं सिधयेके माः धयागु लोकमान्यता कथं कायेगु यानातःगु दु । उकें थ्व ज्यायात सिन्हाज्या धयातःगु खः धकाः धायेगु याः ।
मू बालि कथं कयातःगु सिन्हाज्याया बखत व झ्वालां पालां वा वइगु बखत जूगुलिं नं असारं बाजं थाये मज्यू धयातःगु खः । गबलेनिसें वा वइ व गबलेतक वइ धाये फइमखु । लीपा लाक पिनाः वा पाकय् जुइमखु । लिसें वा पीत पी स्वयां लछि धयाथें न्ह्यःनिसें पुवाचा तयेमाः । तसेंनिसें पी मत्यःतले थ्वयात बिचाः नं यायेमाः । थुकिया लागि नं ज्या लिलाइमखु । गबले वा वइ गबले मवइ सीके मफइगु व गबलेनिसें गबलय् तक असार मानय् याना बाजं मथायेगु धयागु धाये फइमखु । उकें थुकिया लागि उगु बखत लाकाः सिथि नखःनिसें गथांमुगः तक बाजं थाये मज्यू धयातःगु खः । थ्व बखत असारं लाइगुलिं धाये अपुकेत असारं बाजं थायेमत्यः धायेगु यानातःगु जक खः । थ्व अबधि भःरि बाजं थानाः यायेमाःगु जात्रापात्रा, नखः चखः, पुजाविधि आदि छुं नं यायेगु याइमखु । छुं जुयाः गनं नं बाजं मथासे मगाःगु बाध्यता जुल धाःसा क्षमा फ्वने कथं नासः द्यः पुजा यानाः जक थायेगु याइ ।
No comments:
Post a Comment