धर्म यायेगुनिसें न्ह्याइपुकेगु ला गुंला
श्रीकृष्ण महर्जन
नेवाःतय्सं दच्छिया दुने नेपाल संवत नाप नापं झिंनिगू थीथी नामं ला अर्थात महिनाय् संस्कृति हनेगु नापं धर्मकर्म तकं यायेगु याना वयाच्वंगु दु । नेवाःतय्गु परम्पराग मू लजगाः धइगु बुँज्या हे खः । बुँज्याया दृष्टिकोणं स्वल धाःसा दक्ले महत्वपूर्णगु ज्या कथं सिनाज्यायात नालातःगु दुसा अले सिनाज्या क्वचाये धुनेवं वइगु वइगु न्हापांगु ला धइगु गुंला खः । गुंला धुंकाः यंला वइ । अनं लिपा छसिंकथं कौला, कछला, थिंला, पोहेला, सिल्ला, चिल्ला, चौला, बछला, तछला, दिल्ला वइ । अले न्यादँय् निक्वः मेगु छगू ला धइगु अनला (मनमास) वइ । नेपाल संवतया ल्याखं स्वल धाःसा न्हापांगु ला धइगु कछला खः । कछलाथ्व पारु कुन्हु हे नेपाल संवतया न्हूदँ खः । नेवाःतय्सं नाला वयाच्वंगु थीथी कथंया ला अर्थात महिनाया आधारय् हे यक्व नखः चखः हना वयाच्वंगु दु । अथे हे व हे लाया नामं हे नखः चखः तकं जुयाच्वंगु दु । थीथी ला नाप स्वापू दुगु यक्व हे नखः चखःत दुसा गुंला धार्मिक, संस्कृति रुपं तकं तसकं महत्वपूर्णगु नापं छगू तसकं अर्थपूर्ण व महत्वपूर्णगु ला खः । धर्म, संस्कृति, शिक्षा, गुण, मौसमनिसें मनोरञ्जनया ल्याखं नं महत्वपूर्णगु ला खः गुंला । ऋतुया ल्याखं स्वल धाःसा बर्ष ऋतुइ लानाच्वंगु गुंला धइगु बौद्ध धर्मया दृष्टिकोणं जक मखु हिन्दू व शैव धर्मया दृष्टिकोणं तकं उलि हे महत्वपूर्णगु ला खः । संस्कृत भासं स्वल धाःसा गुंलाया ई धइगु श्रावण महिनाया ई खः । श्रावण नक्षत्रपाखें हे श्रावण महिना धकाः नां जुयाच्वंगु खनेदु ।
नेवाःतय्ं धायेगु याना वयाच्वंगु गुंला खँग्वःयात स्वल धाःसा गुण व ला स्वाना हे गुंला जुयाच्वंगु खः । गुण धइगु सामान्यतया सकारात्मक व्यवहार खः । अले धार्मिक मिखां स्वल धाःसा आध्यात्मीक चिन्तन अप्वयेकेगु, आध्यात्मीक सुख शान्ति अप्वयेकेगु अले यथार्थवादी नापं व्यवहारय् हे सुख शान्ति अप्वयेकेगु खः । उकिं गुंला धइगु गण धर्म संचाय यायेगु महिनाया आर्थय् कयातःगु दु । अले गुणिला जुया हे गुंला जुगु नं धाइ । गुनिला धाइगु गुण यायेगु ला गुणं जाःगु लाया अर्थय् नं कयाच्वंगु खने दु । अथे हे गुंलायात अर्थ छ्याना स्वल धाःसा आध्यात्मीक चिन्त, सुख शान्ति नापं सकारात्मक व्यवहारया नितिं सयेकेगु नितिं गुँइ वनेगु खः । अले व हे गुँइ वना अन शिक्षा कायेगु नापं ज्ञान गुणया खँ सयेकेगु अर्थय् नं कया वयाच्वंगु दु । गथे कि सक्वया च्वय् च्वंगु गुँबाहाः, नाला, नमोबुद्ध, स्यंगु अर्थात स्वयम्भु लागायतया गुँ धइगु बौद्ध तिर्थस्थल खःसा अन हे वना धर्म याः वनीगु अर्थात गुँइ गुँइ वना धर्म याइगु महिना जूगुलिं हे गुंला धाःगु खयेमाः धाइपिं नं मदुगु मखु । अथे हे गुण धर्म मुंकेगु व गुण धर्म यायेगु अर्थय् हे गुंला धायेगु याना वयाच्वंगु खने दु । आः वया गुंला धइगु सामान्य तया नेवाःतय्ं बौद्ध धर्म नाप जक स्वाका कायेगु याना वयाच्वंगु दु । बास्तवय् बौद्ध धर्म नाप गुंलाया गुलि स्वापू दु उलि हे ल्याखय् हिन्दू धर्म व शैव धर्मया नं स्वापू खने दु ।
शैव धर्म नापया स्वापू
संस्कृत भासं श्रावण महिना धइगु हे नेवाःतय्सं नाला वयाच्वंगु ला गुंला खः । गुंलाया इलय् शैबमार्गीतय्सं महाद्यःया विशेष कथंया पुजा आजा यायेगु याइ । अझ विशेष याना सोमवाःया दिंयात अझ अप्वः प्राथमिकता बिइगु याना वयाच्वंगु दु । महाद्यःयात दक्ले योगु महिनाया रुपय् नालातःगु दु । महाद्यःयात भक्ति यायेगु अले महाद्यःया पुजा आजा याइगु महिना हे गुंला खः । महाद्यःया गुणयात लुमंकेगु, महाद्यःया सेवा यायेगु अले दान धर्म यायेगु ई कथं शैवमर्गीतय्सं नाला वयाच्वंगु दु । उकिं शैब धर्मालम्वीतय्गु नितिं गुंला अर्थात श्रावण महिना तसकं महत्वपूर्णगु ला जुयाच्वंगु दु ।
हिन्दू धर्म नापया स्वापू
हिन्दू धर्मालम्वीतय्सं ला झन गुंलाया इलय् शिक्षा कायेगु कथं नालातःगु दु । हिन्दू धर्मया बैद्धिक सिद्धान्त ज्वनाच्वंगु प्यंगू वेद ऋग वेद, यजुर वेद, साम वेद व अथर्व बेद खः । थ्व प्यंगू बेद मध्ये निगू बेद ऋग बेद व यजुर बेद अध्ययण यायेगु ई कथं नालातःगु दु । अथे हे थःत रक्षा याइगु कथं रक्षा बन्धन यायेगु, जनै हिलेगु ज्या तकं गुलां अर्थात श्रावण महिनाया पुन्हिु कुन्हु हे याना वयाच्वंगु दु । अथे हे गुंलाया इलय् हे नागयात पुजा यायेगु, कृष्ण जन्म जूगु दिं कथं नाला कृष्णाजन्माष्टमी कुन्हु कृष्ण द्यःया देगः दुगु लागाय् चच्छि जाग्राम च्वनेगु, कृष्णया गुणगान याना पुजा आजा यायेगु, छगू कथं वेद अध्ययण यायेगु शैक्षिक शत्र कथं हे नाला कायेगु तकं हिन्दू धर्मालम्वीतय्सं याना वयाच्वंगु खने दु । उकिं हिन्दू धर्मया ल्याखं गुंलाया महत्व तसकं दयाच्वंगु खने दु । अथे हे मदये धुंकूपिं मनूत सुतीइ लायेमा धकाः यमराजं तकं धर्म देशना याःगु ई कथं नालात थ्व इलय् गुण यायेगु, सकारात्मका व्यवहार यायेगु याना वयाच्वंगु खने दु ।
बुद्ध धर्म नापया स्वापू
गुंला धाये धुनेवं हे नेवाःतय्सं बुद्ध धर्म यायेगु महिनाया रुपय् थुइका वयाच्वंगु दु । परम्परानिसें नेवाःतय्सं गुंलाया इलय् बाहाः बही नापं बौद्ध तीर्थस्थल चाःहिउ वनेगु, गुंला बाजं थाना वनेगु, बुद्धयात तसकं यःगु बाजं कथं नेकुं बाजं धकाः नेकुं पुइगु, नामसंगिती ब्वनेगु, धारणी स्तोष्त्र पाथ योगु, प्रज्ञा पारमिता पाठ यायेगु ज्या तकं याना वयाच्वंगु दु । येँय् च्वंपिं स्यंगु अर्थात स्वयम्भुइ, यलय् च्वंपिं बुंगय्, ख्वपयापिं नाला, बनेपायापिं नमोबद्ध, सक्वयापिं गुंबाहाः अर्थात बज्रयोगिनी नापं नेवाः वस्तीया थःथःगु लिक्क लाःगु बौद्ध तिर्थ स्थलय् पुचः मुना वना धर्मकर्म यायेगु ज्या याना वयाच्वंगु खने दु । अथे बौद्ध तिर्थ स्थलय् वनेगु इलय् नं नेवाःत पुचः पुचः मुना हे वनेगु याना वयाच्वंगु दु । गु्ंला बाजं थानानिसें नामसंगिती पाठ याना तकं वनेगु याना वयाच्वंगु दु । न्ह्यागुसां बौद्ध धर्म तिर्थस्थलय् वना धर्म यायेगु, सकारात्मक व्यवहार यायेगु सयेकेगु नापं पुचः वना बाजं थाथां हे न्ह्याइपुका वनेगु तकं यानाच्वंगु दु । गुंलाया इलय् थाइगु धाः बाजं जुया गुंला बाजं तकं धायेगु याना वयाच्वंगु दु । नेवाःत दुने नं विशेष याना बौद्ध धर्म नाप लिक्क लाःपिं शाक्य, बज्राचार्य, उदाय निसें मानन्धरतपाखें विशेष याना गुंलायात प्राथमिकता बिया बौद्ध तिर्थ स्थलय् न्हिया न्हिथं लच्छि तक वनेगु याना वयाच्वंगु खने दु । सांस्कृतिक दृष्टिकोणं स्वल धाःसा गुंलाया इलय् विशेष याना बाहाः बही नापं बौद्ध तिर्थस्थल चाःहिलेगु नाप नापं येँ पञ्जरां, यल पञ्जरांनिसें नीच्याम्ह बद्ध मध्ये प्यम्हम्ह बुद्ध दिपंक तथागत बुद्धयात स्वयेगु तकं याइ । अथे हे यल नाप नापं यलया गां गामय् मत बिया बाहाः बही चाःहिलेगु कथं मतयाः वनेगु, किपुलिइ बाहाः चाःहिलेगु लगायतया संस्कृतिया रुपय् नं हना वयाच्वंगु खने दु । थ्व हे गुंलाया इलय् नेवाःतय्सं थःथःगु त्वालय् च्वंगु फल्चाय् दाफा थायेगु तकं याइ । आःतक नं यक्व हे नेवाः वस्तीइ गुंला लच्छि हे सुथ न्हापां फल्चाय् दाफा थायेगु याना वयाच्वंगु दु । विशेष याना बुद्ध धर्मया म्ये हालेगु तकं दाफा थायेगु इलय् याइ । लिपांगु इलय् वया ग्ुंलाया इलय् गुंला धर्म देशना ज्याझ्वः यक्व यानाहःगु खने दु । बौद्ध धर्मालम्वी नेवाःतय्सं स्वनिगलं शुरु याःगु गुलां धर्म देशना ज्याझ्वः आः वया स्वनिगलं पिने नं नेवाः वस्तीइ न्यना वंगु दु । गुंला धर्म देशना धइगु भिक्षुपिं स्वनिगलय् दुहां वसांनिसें सुरु जूगु खयेमाः । विक्रम संवत १९ सय ८५ पाखे भिक्ष महाप्रज्ञा स्वनिगलय् खनेदुगु खःसा उगु हे इलंनिसें बुद्ध शिक्षा बिइगु कथं गुंला धर्म देशना ज्याझ्वः न्ह्याःगु खयेमाः धकाः अनुमान यानातःगु दु । थौं वया गुंला धर्म देशना छगू कथं नेवाःतय्गु संस्कृतिया रुपय् विकास जुयावःगु खने दु । धर्म देशनाया सार अर्थ धइगु बौद्ध धर्मया ज्ञान गुणया खँ कनेगु खः । धर्म यायेगु खँ स्यनेगु खः ।
नेवाः नापया स्वापू
गुंला धर्मयात धार्मिक दृष्टिकोणं थीथी मिखां स्वयाच्वंगु अले ब्याख्या याना वयाच्वंगु दुसां नेवाःतय्सं नं थःगु हे कथं थुइकेगु अले हनेगु नापं नाला कायेगु याना वयाच्वंगु दु । सिनाज्या क्वचाये धुनेवं न्हापांखुसि वइगु ला अर्थात महिना गुंलाया इलय् नेवाःतय्सं कीचा तकं स्याये मजिउ धकाः धायेगु याना वयाच्वंगु दु । विशेष याना दान धर्म यायेगु अले सकारात्मक व्यवहार यायेगु ई कथं थुइका वयाच्वंगु दु । नकतिनि जक बुँज्या क्वचायेकूगु जुया मनोरञ्जनपाखें नं ध्यान बिइगु ई कथं नालातःगु दु । थ्व हे इलय् गां गामय् नापं थाय् थासय् लाखे पिकायेगु तकं याइ । अले बाजं स्यनेमाःसां वा प्याखं स्यनेमाःसां अले छुं नं कथंया कला स्यनेगु ज्या नं गुंलाया हे इलय् याना वयाच्वंगु दु । उकिया अर्थ ज्ञान गुण कायेगु ला कथं नं नेवाःतय्सं गुंलायात नाला वयाच्वंगु खने दु । अले गुंलाया हे इलय् ख्यालः क्यनीगु खः । ख्यालः क्यनीगु धइगु शिक्षा बिइगु नाप नापं न्ह्याइपुकेगु नं खः । उकिं न्ह्याइपुका हे शिक्षा कायेगु ई कथं नं नेवाःतय्सं गुंलायात नालातःगु दु । अले गुंलाया अन्तिम इलय् थःत कर्म बिउम्ह अबुयात तकं सम्मान यायेगु कथं अबुया ख्वाः स्वयेगु नखः तकं हना वयाच्वंगु खने दु । थुगु ल्याखं गुंला धइगु दच्छियंकंया दक्ले धर्म कर्म याइगु, दक्ले अप्वः नखः चखः हनीगु, न्ह्याइपुकीगु, शिक्षा कायेगु ई जक मखु धर्मया ल्याखं नं बौद्ध, हिन्दू व शैवमार्गतय्गु नितिं नापं नेवाःतय्गु नितिं नं तसकं महत्वपूर्णगु लाया रुपय् नाला वयाच्वंगु अने दु ।
श्रीकृष्ण महर्जन
नेवाःतय्सं दच्छिया दुने नेपाल संवत नाप नापं झिंनिगू थीथी नामं ला अर्थात महिनाय् संस्कृति हनेगु नापं धर्मकर्म तकं यायेगु याना वयाच्वंगु दु । नेवाःतय्गु परम्पराग मू लजगाः धइगु बुँज्या हे खः । बुँज्याया दृष्टिकोणं स्वल धाःसा दक्ले महत्वपूर्णगु ज्या कथं सिनाज्यायात नालातःगु दुसा अले सिनाज्या क्वचाये धुनेवं वइगु वइगु न्हापांगु ला धइगु गुंला खः । गुंला धुंकाः यंला वइ । अनं लिपा छसिंकथं कौला, कछला, थिंला, पोहेला, सिल्ला, चिल्ला, चौला, बछला, तछला, दिल्ला वइ । अले न्यादँय् निक्वः मेगु छगू ला धइगु अनला (मनमास) वइ । नेपाल संवतया ल्याखं स्वल धाःसा न्हापांगु ला धइगु कछला खः । कछलाथ्व पारु कुन्हु हे नेपाल संवतया न्हूदँ खः । नेवाःतय्सं नाला वयाच्वंगु थीथी कथंया ला अर्थात महिनाया आधारय् हे यक्व नखः चखः हना वयाच्वंगु दु । अथे हे व हे लाया नामं हे नखः चखः तकं जुयाच्वंगु दु । थीथी ला नाप स्वापू दुगु यक्व हे नखः चखःत दुसा गुंला धार्मिक, संस्कृति रुपं तकं तसकं महत्वपूर्णगु नापं छगू तसकं अर्थपूर्ण व महत्वपूर्णगु ला खः । धर्म, संस्कृति, शिक्षा, गुण, मौसमनिसें मनोरञ्जनया ल्याखं नं महत्वपूर्णगु ला खः गुंला । ऋतुया ल्याखं स्वल धाःसा बर्ष ऋतुइ लानाच्वंगु गुंला धइगु बौद्ध धर्मया दृष्टिकोणं जक मखु हिन्दू व शैव धर्मया दृष्टिकोणं तकं उलि हे महत्वपूर्णगु ला खः । संस्कृत भासं स्वल धाःसा गुंलाया ई धइगु श्रावण महिनाया ई खः । श्रावण नक्षत्रपाखें हे श्रावण महिना धकाः नां जुयाच्वंगु खनेदु ।
नेवाःतय्ं धायेगु याना वयाच्वंगु गुंला खँग्वःयात स्वल धाःसा गुण व ला स्वाना हे गुंला जुयाच्वंगु खः । गुण धइगु सामान्यतया सकारात्मक व्यवहार खः । अले धार्मिक मिखां स्वल धाःसा आध्यात्मीक चिन्तन अप्वयेकेगु, आध्यात्मीक सुख शान्ति अप्वयेकेगु अले यथार्थवादी नापं व्यवहारय् हे सुख शान्ति अप्वयेकेगु खः । उकिं गुंला धइगु गण धर्म संचाय यायेगु महिनाया आर्थय् कयातःगु दु । अले गुणिला जुया हे गुंला जुगु नं धाइ । गुनिला धाइगु गुण यायेगु ला गुणं जाःगु लाया अर्थय् नं कयाच्वंगु खने दु । अथे हे गुंलायात अर्थ छ्याना स्वल धाःसा आध्यात्मीक चिन्त, सुख शान्ति नापं सकारात्मक व्यवहारया नितिं सयेकेगु नितिं गुँइ वनेगु खः । अले व हे गुँइ वना अन शिक्षा कायेगु नापं ज्ञान गुणया खँ सयेकेगु अर्थय् नं कया वयाच्वंगु दु । गथे कि सक्वया च्वय् च्वंगु गुँबाहाः, नाला, नमोबुद्ध, स्यंगु अर्थात स्वयम्भु लागायतया गुँ धइगु बौद्ध तिर्थस्थल खःसा अन हे वना धर्म याः वनीगु अर्थात गुँइ गुँइ वना धर्म याइगु महिना जूगुलिं हे गुंला धाःगु खयेमाः धाइपिं नं मदुगु मखु । अथे हे गुण धर्म मुंकेगु व गुण धर्म यायेगु अर्थय् हे गुंला धायेगु याना वयाच्वंगु खने दु । आः वया गुंला धइगु सामान्य तया नेवाःतय्ं बौद्ध धर्म नाप जक स्वाका कायेगु याना वयाच्वंगु दु । बास्तवय् बौद्ध धर्म नाप गुंलाया गुलि स्वापू दु उलि हे ल्याखय् हिन्दू धर्म व शैव धर्मया नं स्वापू खने दु ।
शैव धर्म नापया स्वापू
संस्कृत भासं श्रावण महिना धइगु हे नेवाःतय्सं नाला वयाच्वंगु ला गुंला खः । गुंलाया इलय् शैबमार्गीतय्सं महाद्यःया विशेष कथंया पुजा आजा यायेगु याइ । अझ विशेष याना सोमवाःया दिंयात अझ अप्वः प्राथमिकता बिइगु याना वयाच्वंगु दु । महाद्यःयात दक्ले योगु महिनाया रुपय् नालातःगु दु । महाद्यःयात भक्ति यायेगु अले महाद्यःया पुजा आजा याइगु महिना हे गुंला खः । महाद्यःया गुणयात लुमंकेगु, महाद्यःया सेवा यायेगु अले दान धर्म यायेगु ई कथं शैवमर्गीतय्सं नाला वयाच्वंगु दु । उकिं शैब धर्मालम्वीतय्गु नितिं गुंला अर्थात श्रावण महिना तसकं महत्वपूर्णगु ला जुयाच्वंगु दु ।
हिन्दू धर्म नापया स्वापू
हिन्दू धर्मालम्वीतय्सं ला झन गुंलाया इलय् शिक्षा कायेगु कथं नालातःगु दु । हिन्दू धर्मया बैद्धिक सिद्धान्त ज्वनाच्वंगु प्यंगू वेद ऋग वेद, यजुर वेद, साम वेद व अथर्व बेद खः । थ्व प्यंगू बेद मध्ये निगू बेद ऋग बेद व यजुर बेद अध्ययण यायेगु ई कथं नालातःगु दु । अथे हे थःत रक्षा याइगु कथं रक्षा बन्धन यायेगु, जनै हिलेगु ज्या तकं गुलां अर्थात श्रावण महिनाया पुन्हिु कुन्हु हे याना वयाच्वंगु दु । अथे हे गुंलाया इलय् हे नागयात पुजा यायेगु, कृष्ण जन्म जूगु दिं कथं नाला कृष्णाजन्माष्टमी कुन्हु कृष्ण द्यःया देगः दुगु लागाय् चच्छि जाग्राम च्वनेगु, कृष्णया गुणगान याना पुजा आजा यायेगु, छगू कथं वेद अध्ययण यायेगु शैक्षिक शत्र कथं हे नाला कायेगु तकं हिन्दू धर्मालम्वीतय्सं याना वयाच्वंगु खने दु । उकिं हिन्दू धर्मया ल्याखं गुंलाया महत्व तसकं दयाच्वंगु खने दु । अथे हे मदये धुंकूपिं मनूत सुतीइ लायेमा धकाः यमराजं तकं धर्म देशना याःगु ई कथं नालात थ्व इलय् गुण यायेगु, सकारात्मका व्यवहार यायेगु याना वयाच्वंगु खने दु ।
बुद्ध धर्म नापया स्वापू
गुंला धाये धुनेवं हे नेवाःतय्सं बुद्ध धर्म यायेगु महिनाया रुपय् थुइका वयाच्वंगु दु । परम्परानिसें नेवाःतय्सं गुंलाया इलय् बाहाः बही नापं बौद्ध तीर्थस्थल चाःहिउ वनेगु, गुंला बाजं थाना वनेगु, बुद्धयात तसकं यःगु बाजं कथं नेकुं बाजं धकाः नेकुं पुइगु, नामसंगिती ब्वनेगु, धारणी स्तोष्त्र पाथ योगु, प्रज्ञा पारमिता पाठ यायेगु ज्या तकं याना वयाच्वंगु दु । येँय् च्वंपिं स्यंगु अर्थात स्वयम्भुइ, यलय् च्वंपिं बुंगय्, ख्वपयापिं नाला, बनेपायापिं नमोबद्ध, सक्वयापिं गुंबाहाः अर्थात बज्रयोगिनी नापं नेवाः वस्तीया थःथःगु लिक्क लाःगु बौद्ध तिर्थ स्थलय् पुचः मुना वना धर्मकर्म यायेगु ज्या याना वयाच्वंगु खने दु । अथे बौद्ध तिर्थ स्थलय् वनेगु इलय् नं नेवाःत पुचः पुचः मुना हे वनेगु याना वयाच्वंगु दु । गु्ंला बाजं थानानिसें नामसंगिती पाठ याना तकं वनेगु याना वयाच्वंगु दु । न्ह्यागुसां बौद्ध धर्म तिर्थस्थलय् वना धर्म यायेगु, सकारात्मक व्यवहार यायेगु सयेकेगु नापं पुचः वना बाजं थाथां हे न्ह्याइपुका वनेगु तकं यानाच्वंगु दु । गुंलाया इलय् थाइगु धाः बाजं जुया गुंला बाजं तकं धायेगु याना वयाच्वंगु दु । नेवाःत दुने नं विशेष याना बौद्ध धर्म नाप लिक्क लाःपिं शाक्य, बज्राचार्य, उदाय निसें मानन्धरतपाखें विशेष याना गुंलायात प्राथमिकता बिया बौद्ध तिर्थ स्थलय् न्हिया न्हिथं लच्छि तक वनेगु याना वयाच्वंगु खने दु । सांस्कृतिक दृष्टिकोणं स्वल धाःसा गुंलाया इलय् विशेष याना बाहाः बही नापं बौद्ध तिर्थस्थल चाःहिलेगु नाप नापं येँ पञ्जरां, यल पञ्जरांनिसें नीच्याम्ह बद्ध मध्ये प्यम्हम्ह बुद्ध दिपंक तथागत बुद्धयात स्वयेगु तकं याइ । अथे हे यल नाप नापं यलया गां गामय् मत बिया बाहाः बही चाःहिलेगु कथं मतयाः वनेगु, किपुलिइ बाहाः चाःहिलेगु लगायतया संस्कृतिया रुपय् नं हना वयाच्वंगु खने दु । थ्व हे गुंलाया इलय् नेवाःतय्सं थःथःगु त्वालय् च्वंगु फल्चाय् दाफा थायेगु तकं याइ । आःतक नं यक्व हे नेवाः वस्तीइ गुंला लच्छि हे सुथ न्हापां फल्चाय् दाफा थायेगु याना वयाच्वंगु दु । विशेष याना बुद्ध धर्मया म्ये हालेगु तकं दाफा थायेगु इलय् याइ । लिपांगु इलय् वया ग्ुंलाया इलय् गुंला धर्म देशना ज्याझ्वः यक्व यानाहःगु खने दु । बौद्ध धर्मालम्वी नेवाःतय्सं स्वनिगलं शुरु याःगु गुलां धर्म देशना ज्याझ्वः आः वया स्वनिगलं पिने नं नेवाः वस्तीइ न्यना वंगु दु । गुंला धर्म देशना धइगु भिक्षुपिं स्वनिगलय् दुहां वसांनिसें सुरु जूगु खयेमाः । विक्रम संवत १९ सय ८५ पाखे भिक्ष महाप्रज्ञा स्वनिगलय् खनेदुगु खःसा उगु हे इलंनिसें बुद्ध शिक्षा बिइगु कथं गुंला धर्म देशना ज्याझ्वः न्ह्याःगु खयेमाः धकाः अनुमान यानातःगु दु । थौं वया गुंला धर्म देशना छगू कथं नेवाःतय्गु संस्कृतिया रुपय् विकास जुयावःगु खने दु । धर्म देशनाया सार अर्थ धइगु बौद्ध धर्मया ज्ञान गुणया खँ कनेगु खः । धर्म यायेगु खँ स्यनेगु खः ।
नेवाः नापया स्वापू
गुंला धर्मयात धार्मिक दृष्टिकोणं थीथी मिखां स्वयाच्वंगु अले ब्याख्या याना वयाच्वंगु दुसां नेवाःतय्सं नं थःगु हे कथं थुइकेगु अले हनेगु नापं नाला कायेगु याना वयाच्वंगु दु । सिनाज्या क्वचाये धुनेवं न्हापांखुसि वइगु ला अर्थात महिना गुंलाया इलय् नेवाःतय्सं कीचा तकं स्याये मजिउ धकाः धायेगु याना वयाच्वंगु दु । विशेष याना दान धर्म यायेगु अले सकारात्मक व्यवहार यायेगु ई कथं थुइका वयाच्वंगु दु । नकतिनि जक बुँज्या क्वचायेकूगु जुया मनोरञ्जनपाखें नं ध्यान बिइगु ई कथं नालातःगु दु । थ्व हे इलय् गां गामय् नापं थाय् थासय् लाखे पिकायेगु तकं याइ । अले बाजं स्यनेमाःसां वा प्याखं स्यनेमाःसां अले छुं नं कथंया कला स्यनेगु ज्या नं गुंलाया हे इलय् याना वयाच्वंगु दु । उकिया अर्थ ज्ञान गुण कायेगु ला कथं नं नेवाःतय्सं गुंलायात नाला वयाच्वंगु खने दु । अले गुंलाया हे इलय् ख्यालः क्यनीगु खः । ख्यालः क्यनीगु धइगु शिक्षा बिइगु नाप नापं न्ह्याइपुकेगु नं खः । उकिं न्ह्याइपुका हे शिक्षा कायेगु ई कथं नं नेवाःतय्सं गुंलायात नालातःगु दु । अले गुंलाया अन्तिम इलय् थःत कर्म बिउम्ह अबुयात तकं सम्मान यायेगु कथं अबुया ख्वाः स्वयेगु नखः तकं हना वयाच्वंगु खने दु । थुगु ल्याखं गुंला धइगु दच्छियंकंया दक्ले धर्म कर्म याइगु, दक्ले अप्वः नखः चखः हनीगु, न्ह्याइपुकीगु, शिक्षा कायेगु ई जक मखु धर्मया ल्याखं नं बौद्ध, हिन्दू व शैवमार्गतय्गु नितिं नापं नेवाःतय्गु नितिं नं तसकं महत्वपूर्णगु लाया रुपय् नाला वयाच्वंगु अने दु ।
No comments:
Post a Comment